علی حیدری قمی - دانشجوی دکتری جامعه شناسی علوم و تحقیقات
امیرهوشنگ ملاحسینی - کارشناسی ارشد روان شناسی، رییس گروه تحقیق و پژوهش استان قم

نیمه دوم قرن بیستم آبستن تحولاتی چشمگیر در عرصه حیات بشری بود به نحوی که برخی از جامعه شناسان از ورود به مرحله جدیدی در تاریخ حیات بشری بحث نمودند؛ مرحله اى که با اصطلاحاتى نظیر: جامعه فراصنعتى (دانیل بل) جامعه شبکه اى (مانویل کاستلز) و جامعه اطلاعاتى و جامعه دانش بنیان توصیف و تبیین شده است. در شناسه این جامعه، میتوان پدیده هایى از جمله اقتصاد اطلاعاتى جهانى، هندسه متغیر شبکه اى، فرهنگ مجاز واقعى،توسعه حیرتانگیز فناوریهاى دیجیتال ،خدمات پیوسته، و نیز فشردگى زمان و مکان را برشمرد نظریه پردازان جامعه اطلاعاتی با رویکردهای متفاوتی به تبیین جامعه اطلاعاتی پرداخته اند ((وبستر)) در تبیین جامعه اطلاعاتی به شیوه تحلیلی پنج تعریف ارایه می دهد این تعاریف عبارتند از فناورانه، اقتصادی،شغلی، فضایی و فرهنگی.((مانویل کاستلز)) درباره اقتصاد جهانی به شبکه ای شدن اقتصاد اشاره می کند و معتقد است که اقتصاد شبکه ای سبب دگرگونی در وضع کار و اشتغال شده است .دانیل بل از تغییر رویکرد جامعه پسا صنعتی و نقش محوری اطلاعات/ دانش در پیدایش این نظام اجتماعی تاکید می ورزد هربرت شیلر با رویکردی انتقادی عدالت در توزیع دانش و اطلاعات را در جامعه اطلاعاتی به چالش می کشد. ورود به جامعه اطلاعاتى، همچون مرحله گذر از جامعه کشاورزى به جامعه صنعتى، تمامى جنبههاى حیات بشرى را تحت تاثیر قرار داده، عرصههاى سیاسى، اجتماعى، اقتصادى و فرهنگى را با انبوهى از فرصتها و چالشهاى اساسى مواجه ساخته است و از این روست که مفهوم جامعه اطلاعاتى، امروزه، به سرچشمهاى از بحثها و گفتمانهاى فراوان تبدیل گردیده است. این مقاله ابتدا به بیان تعاریفی از جامعه اطلاعاتی و دیدگاه نظریه پردازان درباره این مفهوم پرداخته و سپس به ارایه شاخص هایی مبنی بر جایگاه ایران در نظام جامعه اطلاعاتی پرداخته است.

جامعه دانایی محور،آموزش،علم و فناوری،جامعه دانش بنیان،جامعه اطلاعاتی