حجت الله درفش - عضو هیات علمی دانشگاه شهید چمران اهواز

قدمت ایران به بیش از هفت هزار سال قبل بر می گردد. اینکه آموزش و پرورش در آن دوران چگونه بوده است اطلاعات دقیقی در دست نیست. تعلیم و تربیت در هر دوره از ایران باستان متفاوت بوده است اما نقطه مشترک همه آنها کمک به توسعه نظام آموزشی دروره های بعد بود. سن ورود به مدرسه بین 5 تا 7سال بود. آنها ابتدا درخانواده آموزش می دیدند، سپس خواندن، نوشتن و علوم مقدماتی را درمکتب خانه و آموزش های اختصاصی را برای سالهای پایانی تحصیل فرا می گرفتند. شاگردان از حیث برخورداری از تحصیل به سه دسته تقسیم می شدند: 1 دانش اموزان خاص که شامل شاهزادگان و دیگر بزرگ زادگان می شد 2 دانش آموزان حرفه ای که خود به دو دسته فرزندان مغان، هیربدان ، موبدان، پیشه وران واصناف تقسیم می شدند و 3 دانش آموزان عمومی که فرزندان آموزگاران، کارمندان وبازرگانان را در بر می گرفت. در دوره ساسانی رشته های تحصیلی متنوع ترشدند و اموزش مهارتهای فنی و هنری آغاز شد. آموزش دختران که بیشتر بر روی یادگیری اصول خانه داری و پرورش کودکان مترتب بود در این دوره باب شد.معلمان بی نهایت مورد احترام بودند و تعدد رشته های تحصیلی باعث می شد که هر معلم با توجه به تخصص خود تد ریس نماید. آغاز فعالیت آموزش عالی در ایران باستان را به هخامنشینان نسب می دهند اما تکامل اموزش عالی با برنامه های منظم و وجود دانشکده ها، کنابخانه های بزرگ، رشته های مختلف تحصیلی نظیر موسیقی، فلسفه، پزشکی و در کنار آن استادان کارازموده در ایران را می توان با نام دانشگاه جندی شاپور در دوران ساسانیان شاهد بود. فکر اولیه و حتی طراحی تاسیس این دانشگاه را به پادشاهان ساسانی نسبت می دهند. از فعالیت های مدیران این دانشگاه منحصر به فرد، می توان به جذب استادان خارجی، ترویج زبان های علمی نظیر یونانی و سریانی، تاسیس بیمارستان ها، توسعه آزمایشگاه و کتابخانه ها ، اعزام دانشمندان به خارج جهت ترجمه متون علمی آن کشورها مخصوصا هند و یونان و تنوع رشته های تحصیلی اشاره کرد. مواردی نظیر اشاعه ی اندیشه های یونانی درایران، پیروزی شاپور اول برامپراطوری روم، گسترش مسیحیت، گرایش به انتقال فرهنگی از صورت شفاهی به فرهنگ نوشتاری، آرامش نسبی، توسعه رفاه در ایران زمان ساسانی، و توسعه شهرسازی ها و شهرنشینی را می توان از عوامل تاثیر گذار در شکل گیری این دانشگاه نام برد.

هخامنشیان ،ساسانیان ، شهرسازی