زهره محمدگنجی - دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه شهید بهشتی
جعفر موسی وند - دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه خوارزمی

در فرآیند تبدیل جامعه سنتی به مدرن، حضور زنان در عرصه های اجتماعی و ارتقاء کیفیت محیط های شهری جهت افزایش حس امنیت اجتماعی زنان بیش از پیش پررنگ تر شده است. امروزه فضاهای نامناسب شهری، فضاهای بی دفاع و محلات ناامن به عنوان مهمترین عوامل تهدیدکننده امنیت شهری و کاهش دهنده مشارکت اجتماعی زنان به شمار می آید؛ لذا توجه به مساله تامین امنیت و فراتر از آن ایجاد احساس امنیت در تمامی ابعاد از مهمترین و ضروری ترین اقداماتی است که لازم است در برنامه ریزی و طراحی محیط های مصنوع شهری مورد توجه معماران و شهرسازان قرار گیرد. در این ارتباط هدف اصلی پژوهش حاضر، بررسی تاثیر مولفه های کیفیت محیط های شهری بر میزان حضورپذیری زنان در اجتماع و افزایش احساس امنیت آنان است و منطقه 18 شهرداری تهران به علت دارا بودن بافت های مختلف و محله هایی با کیفیات متفاوت به عنوان محدوده مطالعاتی مدنظر قرار گرفته است. رویکرد حاکم بر این پژوهش توصیفی- تحلیلی و با بهره گیری از روش پیمایشی مبتنی بر تهیه و توزیع پرسشنامه در محدوده مطالعاتی می باشد. به جهت تحلیل و پردازش اطلاعات به دست آمده، از نرم افزار تحلیل آماری SPSS و آزمون های T و رگرسیون چندمتغیره استفاده شده است.نتایج بررسی نشان می دهد که طراحی مطلوب محیط های شهری و در نظر گرفتن عوامل موثر در ارتقای سطح کیفیت آن، نه تنها احساس امنیت جسمی، روحی و اجتماعی زنان را تامین می کند، بلکه زمینه حضورپذیری آنها را در اجتماع افزایش خواهد داد. همچنین در ارتباط با شاخص های امنیت فضاهای شهری برای زنان، شاخص بلند مرتبه بودن فضاهای شهری، تجاری بودن بافت و عدم روشنایی مناسب در شب، از مهمترین دلایل کاهش احساس امنیت در محیط های شهری است.

زنان، امنیت اجتماعی، کیفیت فضاهای شهری، منطقه 18 شهرداری تهران