خدیجه سفیری - استاد گروه علوم اجتماعی دانشگاه الزهرا
مهری شاه زیدی - دانشجوی دکتری گروه علوم اجتماعی دانشگاه الزهرا

درک زنان از فضاهای شهری در کیفیت حضور و به کارگیری فضا از سوی آن ها تاثیرگذار است. فضاهای شهری در صورتی که به عنوان یک فضای عمومی درک شوند می توانند فراهم آورنده امکان ارتباط و تعامل اجتماعی باشند. در مورد زنان، فضاهای عمومی از آن جهت اهمیت دارند که فرصت قرار گرفتن در شبکه های روابط اجتماعی و پیوستن به جامعه را برای زنان ایجاد می کنند. هدف اصلی این پژوهش ایجاد درکی عمیق تر از ادراک زنان نسبت به فضاهای شهری است. جهت بررسی ادراک زنان از فضاهای شهری روش نظریه زمینه ای انتخاب شد. شیوه نمونه گیری در این تحقیق نمونه گیری نظری بود. ابزار گردآوری داده ها 26 مصاحبه نیمه ساختاریافته بود که از طریق شیوه اشباع نظری این حجم از نمونه به دست آمد. افراد مصاحبه شده کاربران چهارباغ عباسی اصفهان بودند. بر مبنای یافته های پژوهش، زنان به لحاظ نوع ادراک از فضاهای شهری در دو گروه قرار می گیرند: زنان با درک محدود از فضای شهری و زنان با درک فضای شهری به عنوان یک فضای نیمه عمومی. فضاهای شهری مورد تجربه گروه اول تنوع بسیار کمی دارد. این گروه کمتر به صورت فردی در فضاهای شهری حضور پیدا می کنند و حضورشان از قبل برنامه ریزی شده است. ادراک این زنان از فضاهای شهری بیشتر توسط دیگران شکل گرفته و زنان کمتر به شکل مستقیم این فضاها را تجربه کرده اند. احساس ناامنی در ادراک این زنان نقش پررنگی دارد. در نهایت به نظر می رسد که زنان این گروه، فضاهای شهری را بیشتر به عنوان فضاهای رفت و آمدی درک می کنند. زنان گروه دوم به واسطه استقلال و خودمختاری بیشتر، درک مستقیم و بلاواسطه ای از فضاهای شهری دارند. درک این گروه از زنان در مقایسه با گروه اول منتقدانه تر است. آن ها تلاش می کنند که از این فضاها جهت برقراری تعامل و ارتباط بهره ببرند و بخشی از حضور اجتماعی خود را از طریق حضور در این فضاها تعریف کنند. در نتیجه برآیند زنان این گروه از فضاهای شهری به مفهوم فضای عمومی قرابت دارد.

ادراک، زنان، فضای شهری، فضای عمومی، چهارباغ اصفهان