عبدالرضا رحمانی فضلی - دانشیار جغرافیا و برنامه ریزی روستایی دانشگاه شهید بهشتی، تهران
سعید صالحیان بادی - دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه ریزی روستایی دانشگاه شهید بهشتی تهران

رودخانه زاینده رود مهمترین رودخانه منطقه اصفهان به منظور توسعه کشاورزی، تامین آب بخش شرب و صنعت و کلیه فعایت های اقتصادی می باشد که از کوه های زاگرس- زردکوه بختیاری- منشاء گرفته و به تالاب گاوخونی سرازیر می شود. با گسترش سکونت گاه های انسانی (ازجمله ساخت و سازهای انسانی و کشاورزی) و توسعه منابع آبی جدید برای مصارف گوناگون، تغییراتی در محیط طبیعی حوضه ایجاد شده است. این دگرگونی ها باعث تغییرات کاربری اراضی در حوضه مورد مطالعه گردیده و از طرفی پایداری محیطی محدوده را تحت تاثیر قرار داده است. در این پژوهش تغییرات کاربری اراضی (Iand use) و پوشش های طبیعی و انسان ساخت مورد بررسی قرار گرفته و بر این اساس پایداری محیطی در ارتباط با گسترش سکونتگاه های انسانی در حوضه آبریز رودخانه زاینده رود برآورد می گردد. بازده زمانی کشف تغییرات کاربری زمین، دو سال 1380 و 1392 بوده و با درنظر گرفتن حوضه در قالب سه بخش (بالا، میانی و پایین) تحلیل و ارزیابی انجام گرفته است. بر اساس یافته های تحقیق گسترش سکونت گاه های انسانی در قالب افزایش کاربری مسکونی و کشاورزی (زراعت و درختزار) در قسمت های مختلف حوضه رخ داده و بخش اعظمی از مراتع و اراضی بکر در حوضه مورد دست اندازی فعالیت های انسانی قرار گرفته است. داده های خام این مقاله از طرح ملی تهیه نقشه Iand use سازمان جنگل ها و مراتع کشور که در دو سال 2002 و 2013 میلادی انجام شده است، به دست آمده و در تمامی مراحل پژوهش از نظر کارشناسان مرتبط استفاده شده است.

تغییرات کاربری زمین، پایداری محیطی، گسترش سکونتگاه های انسانی، حوضه آبریز زاینده رود