آرزو ستاخیز - دانشجوی کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه پیام نور
اسماعیل نصیری - دانشیار جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه پیام نور

تاقبل از پیدایش معماری مدرن، هر تمدن یا ملتی، معماری خاصی را ارایه داده است اما تحولات و دگرگونی هایی که امروزه در معنا و مفهوم معماری رخ داده، تابعی از سیر تحولات فکری تمدن معاصر است که با علم تجربه گرا و تفکر راسیونالیست مدرن رایج، جنبه ی معنوی و روحانی حیات انسان و اصولا وجه معنوی عالم وجود را انکار می کند. معماری به عنوان بستر اتفاق زندگی بشر یکی از تاثیرگذارترین هنرها در جهت نمایاندن فرهنگ عامله و الگوهای ساختاری آن در هر دوره است و این امر باعث انعکاس کلیتی قابل بررسی و قضاوت از فرهنگف تفکر و ناخودآگاه ملی، در معماری می شود. این قضاوت از طرف استفاده کنندگان محیط و نیز سایر ادوار تاریخی و فرهنگی نیز واقع می شود. از طرفی، هنگامی که جامعه همواره فضایی آسنا را تجربه کند، زمینه ساز خودباوری ملی و شکوفایی بیشتر افراد خواهد شد. شهر قلمرو فرهنگ اسلامی به دلیل متاثیر شدن از اصول و ارزش های برآمده از دین اسلام، از مشخصه هایی برخوردار شده که آن را از دیگر حوزه های فرهنگی متمایز می سازد. شهر اسلامی مفهومی برای معرفی شهرهایی متاثیر از فرهنگ و آموزه های دینی و ارزش های اسلامی است. برای شناخت آثار کالبدی، فضایی، اجتماعی، اقتصادی و مدیریتی دین اسلام بر شهرها و تبیین الگویی برای تمایز این شهرها از سایر شهرهای جهان، بررسی ها و تحقیقات متعددی انجام و تحلیل های گوناگونی ارایه شده است. مقاله حاضر با روش توصیفی تحلیلی سعی به گردآوری اطلاعات و منابع کتابخانه ای نموده است و سعی بر این دارد تا به بررسی ویژگی ها و مولفه های شهرهای اسلامی که متاثر از فرهنگ اسلامی و دینی می باشد بپردازد.

اسلام، شهر، معماری، فرهنگ اسلامی