شیده سراییان - عضو هیات علمی، واحد گرگان، دانشگاه آزاد اسلامی، گرگان، ایران

زمانی که شروع به کار می شود تا سیستم و یا محصولی ساخته شود، نیاز به نقشه راهی است که در ایجاد نتیجه ای با کیفیت بالا و به موقع کمک نماید. این نقشه راه، فرآیند نرم افزار نام دارد که مهندسان نرم افزار و مدیران آنها، آن را با نیازهای خود مطابقت داده و سپس آن را دنبال می نمایند. واضح است که وجود فرآیند، منجر به کنترل و سازماندهی فعالیت ها می گردد و در صورت عدم وجود آن، آشوب ایجاد می گردد. چارچوب فرآیند برای مهندسی نرم افزار، شامل فعالیت های چارچوبی نظیر ارتباطات، برنامه ریزی، مدلسازی، ساخت و استقرار شده و فعالیت های چتری نظیر تضمین کیفیت و ... را نیز در بر می گیرد. فعالیت های چارچوبی در هر فرآیند، می توانند به صورت جریان های مختلفی مانند جریان فرآیند خطی، جریان فرآیند مبتنی بر تکرار، جریان فرآیند تکاملی و ... انجام شوند که بر اساس جریان فرآیند انتخاب شده، مدل های فرآیند نتیجه می شوند. این دسته از مدل های فرآیند که غالبا به نام مدل های فرآیند سنتی از آنها، یاد می شود، در کنار مدل فرآیند دیگری به نام مدل فرآیند چابکی قرار می گیرند. در حقیقت علیرغم مفید بودن دسته مدل های فرآیند سنتی، اما آنها برای رشد آینده پویا نیستند. به عبارت دیگر، جهت پوشش دادن نیازمندیهای جدید در رویکرد نوین مهندسی نرم افزار، بایستی به اندازه کافی چابک بود و این امر به کمک مدل فرآیند چابکی، محقق می شود. در این مقاله به مدلسازی و ارزیابی این دو دسته از مدلهای فرآیند با استفاده از مدل پتری نت که یک مدل نیمه رسمی است، پرداخته شده و بر اساس مدل بدست آمده که در قالب سه رهیافت جداگانه به دست آمده است، کارایی مدل های فرآیند با هم مقایسه می گردند.

فرآیند نرم افزار، فعالیت های چارچوبی فرآیند نرم افزار، مدل های فرآیند سنتی، مدل فرآیند چابکی، مدل پتری نت، ارزیابی فرآیند نرم افزار