محمدرضا خانی - دستیار دوره تخصصی بهداشت مواد غذایی دانشکده دامپزشکی دانشگاه آزاد اسل
فهیمه توریان - دستیار دوره تخصصی بهداشت مواد غذایی دانشکده دامپزشکی دانشگاه تهران

بیشتر بیماریهای نوپدید و بازپدیدی که اخیراً به وقوع پیوسته و یا به تازگی شناسایی شده اند، دارای یک منشا حیوانی و تقریباً همه آنها بطور بالقوه زئونوز بوده اند و مشخص شده است که بسیاری از این بیماریها ، عوارض و عواقب ناشی از بیماریهای منتقله از طریق غذا یا عفونت های غذازاد بوده اند . بنابراین توجه به نقش مواد غذایی و بهداشت آن به عنوان یک مبدا جدید در پیدایش بیماریها ی زئونوز نوپدید و بازپدید حائز اهمیت است . براساس آنچه در نشریه سازمان بهداشت جهانی آمده است ، هدف نهایی دانش دامپزشکی درمان حیوانات نبوده ، بلکه دقیقاً تامین مواد غذایی سالم و بهداشت انسان است . با توجه به ا ینکه بسیاری از بیماریهای زئونوز نوظهور اغلب در میز بان حیوانی باعث ایجاد بیماری نمی شود، این موضوع چالشی را در زمینه کنترل بیماریهای زئونوز منتقله از طریق غذا مطرح می سازد . به تاکید سازمان جهانی بهداشت دام ، مبارزه و مقابله با این بیماریها با حذف عامل پاتوژن در منبع حیوانی شروع می شود و به این منظوربایستی که استراتژیهای کنترل چنین بیماریهایی به فرآورده ها و محصولات دامی معطوف گردد . مواد غذایی آلوده شده به پاتوژنهای نوپدید معمولاً دارای ظاهر ، بو و مزه ای طبیعی هستند و عامل بیماریزا در آنها اغلب با تکنیک های رایج آماده سازی غذا زنده باقی می ماند . بنابراین بایستی از بازرسی های متداول و مرسوم مواد غذایی اجتناب کرده و در اجرای دستورالعمل های استاندارد و رایج در رابطه با فرآوری مواد غذایی که می تواند باعث ایجاد چنین بیماریهایی و شیوع آنها شود نیز تجدید نظر نمود . این نوع پاتوژنهای نوظهور ، استراتژیهای کنترلی جدی را می طلبند که احتمال آلودگی مواد غذایی را در وهله اول به حداقل برساند . در این بررسی سعی بر آنست تا با جزئیات بیشتر به تشریح کامل نقش مواد غذایی با منشا دامی در نوپدیدی و بازپدیدی بیماریهای زئونوز و سپس به بیان اقدامات اصلی در جهت شناسایی ، مراقبت و نظا رت چنین بیماریهای نوظهوری پرداخته شود و در نهایت با تاکید بر نقش و اهمیت بهداشت مواد غذایی ، راهکارهایی مؤثر در زمینه پیشگیری از بروز بیماریهای زئونوتیک ارائه گردد .