ارزیابی تاثیر درجه رقابت پذیری صنعت بانکداری ایران با ورود بانکهای خصوصی بر رشداقتصادی

رقابت پذیری از شاخص های مهم در نظام بازار است، به طوری که انحصار یکی از موارد شکست بازار مورد انتقاد اقتصاددانان مکاتب غیرنیوکلاسیکی است. با افزایش انحصار کارآیی صنعت کاهش یافته، قیمت خدمات ارایه شده افزایش می یابد و تخصیص در بازار از نقطه بهینه پاره تو که طبق قضیه اول اقتصاد رفاه نقطه تعادل والراسی است فاصلهمی گیرد. هدف این پژوهش ارزیابی شاخص های انحصار در صنعت بانکداری با استفاده از مدل خودرگرسیو با وقفه های گسترده(ARDL)در دوره 1375 تا 1393 در صنعت بانکداری ایران است. درجه تمرکز یکی از شاخص های مهم برای اندازه گیری ساختار بازار و قضاوت در مورد رقابت و انحصاری بودن آن می باشد. برای برآورد اندازه تمرکز وسهم بانک های مختلف در صنعت بانکی میتوان از شاخص های مختلفی نظیر نسبت تمرکز، شاخص هنای– کای،شاخص هرفیندال هیرشمن، ضریب جینی و ... استفاده نمود. با ورود بانک های خصوصی در سال 1380 به سیستم بانکداری شاخص رقابت پذیری به شدت در حال بهبود است بطوری که درجه تمرکز از مقدار 68 % در سال 1375 به مقدار 52%در سال 1389 و 49/3 درصد در سال 1393 کاهش یافته است. که نشان از تقویت فضای رقابتی در صحنه بانکداری کشور می باشد. شاخص هیرشمن نیز از مقدار1626 در سال 1375 به مقدار 909 در سال 1389 و 901در سال 1393 رسیده است. این پژوهش با کاربرد مدل های پویا به ارزیابی رابطه بلندمدت بین رقابت پذیری و رشد اقتصادی پرداخت و با بهره گیری از مدل تصحیح خطا نحوه تعدیل از تعادل کوتاه مدت به تعادل بلندمدت تحلیل شد. نتایج نشان داد که در کوتاه مدت رشد اقتصادی عامل اصلی تثبیت و تقویت رقابت پذیری سیستم بانکی است در حالی که دربلندمدت جهت علیت معکوس پدیدار می شود و توسعه اقتصادی تمایل به کاهش سهم یک بانک و افزایش رقابت درصنعت بانکداری دارد. ضریب تصحیح خطا مقدار 0.75 - می باشد و بیانگر این موضوع است که مقدار 75درصد از خطای هر دوره در گرایش به روند بلند مدت تصحیح می گردد که نشان دهنده سرعت بالای فرآیند تعدیل است.

Keywords:

رقابت پذیری , ساختار بازار , رشد اقتصادیARDLشاخص هرفیندال هیرشمن