نورآفرین نوریان - کارشناس ارشد برنامه ریزی شهری
کرامت اله زیاری - استادیار و مدیر گروه دانشگاه پیام نور رضوان شهر صدوق یزد و عضو هیات علمی دانشگاه تهران، دانشکده جغرافیا
مجید علی پور - کارشناس ارشد مکانیزاسیون کشاورزی

دو پدیده مهاجرت و شهر نشینی در جوامع مختلف در حد وسیعی به وقوع میپیوندد. این دو پدیده بهعنوان پیامدهای رشد جمعیت از یک طرف و تغییرات اجتماعی از طرف دیگر بهطور وسیعی در نقاط مختلف جهان در جریان است. مهاجرتهای روستا شهری همواره مورد توجه اندیشمندان علوم اجتماعی، جغرافیدانان و اقتصاد دانان بوده است. در این مقاله به بررسی تحولات جمعیتی و جغرافیایی استان کهگیلویه و بویراحمد طی دهه 1385-1390 میپردازیم که روش مورد استفاده کتابخانهای و بر اساس سرشماریهای عمومی نفوس و مسکن استان و کشور میباشد. روند رو بهرشد شهرنشینی در دهههای اخیر همگام با مهاجرتهای شدید روستا – شهری همزمان با سیر تحولات اقتصادی، اجتماعی و سیاسی از مهمترین عوامل شکلگیری و توسعه شهرها و ایجاد الگوی نامتوازن نظام شهری در استان کهگیلویه و بویراحمد است. شهر یاسوج با آنکه از لحاظ سابقه شهرنشینی از قدمت چندانی برخوردار نیست، اما امروزه بهعنوان بزرگترین شهر و مرکز استان شناخته شده است. از آنجایی که تا سال 1335 هیچ نقطه شهری در استان وجود نداشته و از سال 1345 با تشکیل استان بهتدریج شهرها بوجود آمدند، بهگونهای که نرخ شهر نشینی از 6/12 درصد در سال 1355 به 53در صد در سال 1390 و تعداد شهرها از سه شهر در سال 1355 به 17شهر در سال 1390رسیده است. جمعیت شهری استان تا پایان سال 1390 بر اساس سر شماری عمومی نفوس و مسکن 348783 نفر میباشد که نشان از شهرگرایی شدید طی سالهای اخیر دارد. در سال 1385-1390 کل آبادیهای استان 2239 که تعداد 1674آبادی دارای سکنه و 565 آبادی خالی از سکنه میباشد.تعداد آبادیهای دارای سکنه در سال 1385-1390 ،معادل 8/74 % و خالی از سکنه 2/25 %میباشد. در همین دهه نرخ رشد سالانه در مناطق شهری استان بیشتر از کشور بوده است. اما این روند در مناطق روستایی کمتر از کل کشور است و این نشاندهنده این است که مناطق روستایی استان نسبت به کل کشور مهاجرفرست میباشد. این تغییر و تحولات جمعیتی، بازتابهای جغرافیایی در منطقه بجای گذاشته که مهمترین آن گسترش و قطبی شدن شهر یاسوج میباشد.

مهاجرت، جمعیت، مناطق روستایی، مناطق شهری، نرخ رشد