بررسی و تحلیل ژیوپلیتیک سیاست خارجه ایران در شرایط کنونی

ژیوپلیتیک، در دیدگاه اندیشمندان علوم سیاسی و جغرافیای سیاسی، همواره از مفاهیم ناپایدار و با تحولپذیری زیاد به شمار میرفته است که به واسطهی آن موقعیت ژیوپلیتیک متحول کشورها در سطوح مختلف نظام بینالمللی، جهانی و منطقهای مورد ارزیابی علمی قرار میگیرد. امروزه، از نظر موقعیت ژیوپلیتیک جهانی، اگر نظام جهانی یک پیکر واحد در نظر گرفته شود، جمهوری اسلامی ایران، قلب این پیکرهی جهانی محسوب میشود. در مقابل، امریکا طی نیم قرن تلاش نموده است تا به مغز جهان تبدیل شود. هچنین همزمان با وقوع انقلاب اسلامی و فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی و با پدید آمدن نظام دوقطبی خداگرا- بشرگرا، موقعیت ژیوپارادایم ایران به عنوان مرکز جهان خداگرا، مقوم رویکرد انقلاب اسلامی در جهان اسلام، به ویژه در حوزهی الهامبخشی برای رهایی از سلطهی بیگانگان بوده است که نشانگر موقعیت ژیوپلیتیک ایران در بین کشورهای منطقه به ویژه خاورمیانه میباشد. از آنجایی کهسیاست خارجی و عملکرد دولتها برگرفته از محیط ژیوپلتیک و ایجاد شرایط تعامل در مجموعهایی از رفتارهای مکانی و زمانی آنان است،جمهوری اسلامی ایران نیز به رغم برخورداری از موقعیت استراتژیک، به لحاظ نبود هماهنگی موثر میان جنبههای فیزیکی و نرمافزاری دردیپلماسی سیاست خارجی، فاقد جایگاه متناسب در صفبندیهای نظام بینالملل بوده و با رشد روزافزون هزینههای بینالمللیروبهروست. گشایش در این مساله، مستلزم طراحی و اجرای سیاست خارجی بر مبانی ژیوپلیتیکی (موقعیت، وضعیت، منابع انرژی،ایدیولوزی، قلمرو فرهنگی و...) همراه با تعامل موثر و ایجاد درکی متقابل از شرایط زمان و مکان است