مقایسه وضعیت کشاورزی حوضه آبخیز دریاچه ارومیه در دو مقطع 1393 و 1382

مسایل پیچیدهی زمان ما، فعالیتها و راه حلهای میان رشتهای و چه بسا چند رشتهای میطلبد، به طوریکه در مطالعه رابطهی کشاورزی با محیط، به عنوانی از علوم به نام جغرافیای کشاورزی نیاز پیدا میکنیم. این علم همانند سایر علومی که در شاخهی جغرافیای کاربردی طبقهبندی میشوند با کلی نگری و اخذ تجربیات از گذشته تا حال، موضع گیری آگاهانهای در برابر آینده دارد. طی بیست سال اخیر تراز دریاچه ارومیه به طور متوسط سالانه با افت 40 سانتی متری مواجه بوده است و با توجه به عمق کم دریاچه، این میزان افت تراز منجر به خشکی درصد قابل ملاحظهای از سطح دریاچه شده است. در حال حاضر بسیاری از کارکردهای اکولوژیکی و اقتصادی- اجتماعی دریاچه و تالابهای حاشیهای آن مختل گردیده و خسارت محسوس و نا محسوس این اختلال نه تنها طبیعت منطقه بلکه معیشتهای محلی و جوامع انسانی را تحت تاثیر قرار داده است. شرایط کنونی دریاچه پیامد رشد نا متوازن و توسعه ناپایدار در حوضه آبریز آن و برداشت بی رویه از منابع آب تجدید پذیر حوضه به ویژه در دو دهه اخیر میباشد.مجموعه عوامل انسانی و طبیعی چنین شرایطی را برای پهناورترین دریاچه داخلی ایران به همراه داشته است به عبارت بهتر عدم جریان آب کافی به دریاچه در سالیان اخیر منجر به تشدید روند کاهش تراز دریاچه و کاهش سطح آن گردیده است. تداوم روند فعلی خشک شدن دریاچه ارومیه بر بهداشت و سلامت جوامع محلی، وضعیت اقلیم و منابع آب، منابع اقتصادی منطقه (تولیدات کشاورزی و...)، تنوع زیستی و محیط طبیعی دریاچه و نواحی اطراف آن و وضعیت اجتماعی تاثیر داشته و خواهد داشت. به عقیده کارشناسان مهمترین راهبردی که میتواند این دریاچه را از وضعیت بحرانی نجات دهد، باید از درون حوضه منشاء بگیرد، زیرا علل اصلی خشکی و افت سطح آن در محدودهی آن قرار دارد. سه عامل اصلی موثر در خشکی دریاچه عبارتند از:- برداشت بیش از حد مجاز از منابع تجدید پذیر حوضه.- توسعه (رشد) نا متوازن بخش کشاورزی در حوضه.- تغییرات اقلیمی و چند موردخشکسالی. طبق نتایج حاصل از آخرین تجزیه و تحلیلهای صورت گرفته مبتنی بر نتایج آماربرداری وزارت نیرو، بخش کشاورزی با مصرف 89 درصد از منابع آبی حوضه، همانند سایر حوضههای آبریز کشور، بزرگترین مصرف کننده آب در سطح حوضه میباشد. (رجبی هشجین، 1394 :9(