هاشم رنجی رودپشتی - کارشناس ارشد ژیوفیزیک،
مجتبی عباس قربانی - دکتری راه و ترابری

تعمیر و نگهداری راه فقط از جنبه اقتصادی مورد توجه نبوده و جنبه امنیتی آن نیز دارای اهمیت است. اولین قدم در این راستا، شناخت علت اصلی خرابی جهت ارزیابی درست سطح روسازی و شناسایی محلهایی استکه هماکنون یا در آینده نزدیک نیاز به بهسازی دارند. علاوه بر این، به منظور ارزیابی کامل خصوصیات راه نیاز به اطلاعات از لایههای زیرین روسازی است. روش رادار نفوذی به زمین کاربرد مختلفی در حوزه روسازی،شامل برآورد ضخامت لایههای روسازی، کمک به شناسایی مکانیزم شیارافتادگی، تشخیص و محاسبه خصوصیات مختلف مواد روسازی و مکانیابی اجسام دارد. همچنین، با ارزیابی روسازی توسط این روش دردوره زمانی مختلف، طول عمر روسازی و لایههایی ضعیف و با طراحی نامناسب قابل شناسایی هستند. یکی از دلایل ایجاد خرابیها در راه تغییر شکل دایم در لایههای روسازی است. تغییر شکل دایم ممکن است در لایهسطحی روسازی و یا لایههای پایینتر رخ دهد. در مقاله حاضر، شیارافتادگی که یک تغییر شکل دایم محسوب میشود را به چهار نوع تقسیم نموده و برای شناسایی هر یک از آنها توسط روش رادار نفوذی به زمین روشبرداشت و آنتن مناسب پیشنهاد گردیده است. لایهای از روسازی که باعث شیارافتادگی شده است، با برآوردضخامت لایهها در حداقل دوخط برداشت (مسیر عبور چرخ و وسط خط عبور) قابل تشخیص است. معمولا با بکارگیری آنتنهای با بسامد یک و دو گیگا هرتز، تغییر شکل حاصل از شیارافتادگی در لایههای مختلفروسازی قابل تشخیص میباشد. بهترین حالت جهت بکارگیری روش رادارنفوذی به زمین در شناسایی شیارافتادگی زمانی است که اندازه تغییر شکل بیش از 10 درصد ضخامت لایه باشد. همچنین، زمانی که تغییرشکل حاصل از شیارافتادگی زیرسازی را نیز تحت تاثیر قرار داده باشد میتوان از آنتنهای با بسامد کمتر از یک گیگا هرتز استفاده نمود.

رادار نفوذی به زمین/GPR/مکانیسم شیارافتادگی، ضخامت لایههای روسازی