محمد محمدی رنجبر

هر رویداد، موقعیت، رفتار یا ویژگی فردی را که دستخوش تغییر شود متغیر می نامند. به عبارت دیگر متغیر کمیتی است که در دامنه ای معین می تواند از یک فرد به فرد دیگر یا از یک مشاهده به مشاهده ی دیگری، مقادیر مختلفی ایجاد کند بنابراین متغیر چیزی را که تغییر می کند می پذیرد و محقق آنها را بنا به هدف تحقیق خود، کنترل، دستکاری یا مشاهده می کند. متغیر ها عبارتند از: طول واژه ها، هوش، جنسیت، زمان واکنش، پرخاشگری، خشم ، استرس و .... انواع متغیر ها از نظر نقش آنها در تحقیق به پنج دسته تقسیم می شوند. شامل متغیر مستقل، وابسته ، تعدیل گر،مداخله گر و کنترل. در بحث متغیر های مداخله گر به سه روش کنترل این نوع متغیر اشاره شده است. نوع دیگر متغیر ها از نظر ماهیت مقادیری به دو دسته تقسیم می شوند. شامل : متغیر کمی و متغیر کیفی. زمانی که متغیر های نحقیق شناسایی شدند مشخص می گردد که اندازه گیری همه ی آنها به یک صورت ممکن نمی باشد لذا از نظر میزان دقت اندازه گیری (کمترین و بیشترین) مقیاس ها به چهار دسته تقسیم می شوند: اسمی، رتبه ای، فاصله ای، نسبتی. وقتی دو متغیر ارزش هایی در طول یک مقیاس عددی دارند، اشکال متعددی می توانند رابطه آنها را توصیف کنند. که به چهار مورد از رایج ترین روابط موجود در آن اشاره می شود. شامل: رابطه خطی مثبت، رابطه خطی منفی، رابطه منحنی و موقعیتی که در آن هیچ رابطه ای بین متغیر ها وجود ندارد.

جایگاه، نقش، متغیر، پژوهش، علوم ، رفتار