پسته و پسته کاری؛ فرصتها و چالشها مطالعه موردی، شهرستان فیضآباد مهولات، سومین قطب پسته کاری ایران

شهرستان فیضآباد مهولات با وسعت 42.558 هکتار زمینهای زراعی و باغی در 412 حلقه چاه عمیق و نیمه عمیق به عنوان قطب کشاورزی استان خراسان شناخته میشود. پسته، انار و زعفران سه محصولات مهم واستراتژیک شهرستان بوده و اقتصاد خانوارهای روستایی و شهری بر پایه تولید این محصولات استوار است، با این وجود قدمت دویست ساله پستهکاری و پتانسیل کم نظیر اقلیمی و ادافیکی منطقه باعث رونق بیش از پیش کشت و کار این محصول شده است بگونهای که در سال 1394 از مجموع 14.000 هکتار پستهکاری مثمر این شهرستان بالغ بر 80.000 تن پسته تازه 32.000 تن پسته خشک( معادل 42 درصد پسته استان تولید شده که از این حیث مقام اول خراسان و سومین قطب پستهکاری کشور میباشد. جهت حفظ منابع آبهای زیر زمینی کشور طرح پایلوت خاموشی فصلی چاههای کشاورزی از این شهرستان آغاز شد و کماکان نیز ادامه دارد. علاوه بر آن فیضآباد مهولات یکی از هفت نقطه طرح الگوی کشت کشور است. ارقام بومی پسته شهرستان شامل: پسته بادامی سفید، پسته گرمه، پسته قرمز و پسته دانشمندی است، همچنین ارقام ممتاز، برگ سیاه، شمشیری )خنجری(، کله قوچی، اکبری و پسته فندقی نیز در سطح وسیع کشت شده و بخش غالب تولیدات در 42 ترمینال ضبط پسته شهرستان فرآوری و آماده مصرف در بازارهای داخلی و خارجی میگردد. نتایج تحقیقات نشان داد ارقام بومی منطقه از نظر درشتی میوه، مقدار روغن، ارزش تغذیهای و مواد آنتی اکسیدانی جزء بهترین محصولات کشور میباشد. تجربه باغداران و توجه کشاورزان جوان و تحصیل کرده این شهرستان به فراگیری و بومیسازی علم روز باعث شد سالآوری پسته که گاها تا 50 درصد گزارش شده است به 10 تا 20 درصد کاهش یابد. با این وجود جهت حفظ پستهکاری و ترقی جایگاه اقتصادی محصولات این شهرستان باید به مدیریت تلفیقی آفات و بیماریها و جایگزینی روشهای بیولوژیک و مکانیکی در مقابل روشهای شیمیایی در راستای تولید محصول سالم تاکید و تحقیق کرد.

Keywords:

پسته دانشمندی , حفظ منابع آبی , سالآوری , مدیریت تلفیقی آفات و بیماریها