کاربرد علم زمین آمار درتجزیه و تحلیل فرسایش و رسوب بادی

بیش از 85 درصد مساحت کشور ایران را مناطق خشک و نیمه خشک در برگرفته است. یکی از معضلات اصلی این مناطق فرسایش بادی میباشد که هر ساله خسارات زیادی را به صورت مستقیم و غیر مستقیم بر منابع طبیعی کشور وارد میکند. لذا انجام بررسیها و مطالعات گوناگون به منظور کنترل این معضل ضروری به نظر میرسد. با توجه به اینکه بسیاری از علوم محیطی از جمله انتقال ذرات خاک توسط باد، در برگیرندهی متغیرها و خصوصیاتی هستند که مقادیر آنها به صورت پیوسته در فضای چند بعدی نمونهبرداری توزیع یافتهاند؛ بکارگیری ابزارهای تجزیه و تحلیل و پردازش ریاضی و آماری، که توانایی بهکارگیری همزمان اطلاعات کمی و عددی مورد نظر و اطلاعات مربوط به موقیعت نسبی جغرافیایی دادهها را دارند، ضروری است. همچنین با در نظر گرفتن این نکته که بررسی نقطه به نقطه مناطق تحت تاثیر فرسایش بادی و ارزیابی آنها امکان پذیر نمیباشد لذا فرآیند درونیابی یعنی برآورد مقادیر برای مکانهای فاقد اطلاعات بر اساس اطلاعات نمونههای برداشت شده کارآمد میباشد. هدف از پژوهش حاضر بررسی میزان کارایی روش زمین آمار و چگونگی استفاده از این تکنیک در برآورد و تهیه نقشه فرسایش و رسوب بادی است. بدین منظور، دو سایت 11*10متر با تراکم و ابعاد گوناگون پوشش گیاهی انتخاب گردید و با انجام شبکهبندی و استفاده از پینهای مدرج میزان فرسایش و رسوب بادی در بازههای زمانی معین طی تابستان سال1394 در منطقه صبری از توابع شهرستان سبزوار، اندازهگیری گردید. سپس عمل درون یابی با استفاده از روش زمین آمار انجام گشت و نقشه نهایی فرسایش و رسوب بادی حاصل شد و امکان بررسی نقطه به نقطه نحوهی جابجایی خاک بر اثر باد در حضور مانع پوشش گیاهی فراهم گردید. در نهایت بررسیهای انجام شده در پژوهش حاضر، نشان داد که روشهای درونیابی راه حلی مناسب در تخمین محلهای نمونهبرداری نشده میباشند و روشهای زمینآماری دارای دقت و اهمیت بسیاری بوده و با در نظر گرفتن خود همبستگی مکانی دادهها، به خوبی قابلیت تلفیق با سیستم اطلاعات جغرافیایی رادارند. همچنین روش کریجینگ به دلیل داشتن مزایا و دقت بالا بهترین تخمینگر خطی نااریب در این پژوهش بود و بنابراین توصیه میگردد که این روش برای انجام مطالعات علوم محیطی به خصوص پدیده فرسایش بادی در اولویت نخست قرارگیرد.

Keywords:

فرسایش بادی , مناطق خشک , میانیابی , زمین آمار , کریجینگ