حمزه سلطانی - کارشناس ارشد سازمان آب و برق خوزستان
صفر معروفی - استادیار گروه آبیاری، دانشکده کشاورزی دانشگاه بوعلی سینا، همدان
سعید برومند نسب - استاد گروه آبیاری و زهکشی، دانشکده مهندسی علوم آب، دانشگاه شهید چمرا

بهره برداری بهینه از شبکه های آبیاری و زهکشی موجود، اهمیتی بیش از احداث طرح های جدید تأمین آب دارد وضروری است که به منظور جلوگیری از اتلاف سرمایه و منابع ملی، پس از ارزیابی شبکه های فعلی نسبت به رفع موانع آنها اقدامات جدی انجام پذیرد . در این مطالعه به منظور ارائه راه حلها و پیشنهادهایی جهت رفع موانع و جلوگیری از تلفات آب در شبکه های آبیاری و مقایسه عملکرد این شبکه ها با اهداف پیش بینی شده قبلی ، ارزیا بی راندمان آبیاری در شبکه آبیاری جایزان مورد توجه قرار گرفته است . شبکه آبیاری جایزان واقع در استان خوزستان از هفتاد کیلومتری رامهرمز روستای هادی خانی شروع می شود اراضی طرح حد فاصل دو شهر رامهرمز و بهبهان بوده و جاده آسفالته دو شهر مزبور در طول دشت عبور م ی کند.این شبکه دارای 6500 هکتار اراضی ناخالص می باشد که از رودخانه مارون تأمین آب می شود. سطح خالص این اراضی 5500 هکتار است . دشت جایزان بطول 40 کیلومتر و عرض 5 کیلومتر بوده که قسمت اعظم دشت در قسمت راست رودخانه مارون و قسمت کمی در ساحل چپ رودخانه قرار دارد . در این تحقیق ضمن برآورد مجدد نیاز آبی گیاهان کشت شده منطقه با استفاده از برنامه کامپیوتری corp Wat ( که توسط FAO توصیه شده است ) سطح زیر کشت در سال زراعی 84 - 1383 و میزان آب منحرف شده به شبکه، راندمان کلی آبیاری با توجه به مقایسه بین میزان آب وارد شده به شبکه کانالهای آبیاری جایزان با میزان آب مورد نیاز گیاهان زیر کشت که در زیر شبکه در سال زراعی مذکور، تعیین گردید . نتایج بدست آمده نشان دهنده راندمانی معادل 12 درصد می باشد.

راندمانهای آبیاری، تلفات کانالها، تبخیر و تعرق پتانسیل، شبکه جایزان