کیومرث ابراهیمی - استادیار گروه مهندسی آبیاری و آبادانی، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی، دا
فاطمه نایب لوئی - دانشجوی کارشناسی ارشد مهندسی آبیاری و زهکشی، دانشگاه ارومیه

نفوذپذیری یکی از مهمترین پارامترهای فیزیکی خاک وتابع مشخصات فیزیکی وشیمیایی آن است . این پارامتر کاربردهای فراوانی در طرح های آبیاری و زهکشی د ارد. با توجه به هزینه های بالای آزمایشات نفوذپذیری، تخمین این پارامتر بر اساس مشخصات زودیافت خاک به روشهای مختلف مورد توجه محققان قرارگرفته است . عدم دقت در بررسی وتعیین بهترین معادلات انطباق ریاضی حاکم بین نفوذپذیری و مشخصات فیزیکی و شیمیایی خاک، موجب استفاده از معادلات و برآوردهای غیرصحیح خواهد شد. درتحقیق حاضر در یک مطالعه موردی ضمن انجام آزمایشات مزرعه ای و آزمایشگاهی لازم، مقادیر نفوذپذیری و مشخصات فیزیکی و شیمیایی خاک ها تعیین و سپس روابط ریاضی حاکم و ضرایب همبستگی هم ارز و غیر هم ارز محاسبه ومقایسه شده است . هدف این مقاله ارائه نتایج مربوط به ارتباط مقادیر نفوذپذیری نهایی خاک ها با پارامترهای فیزیکی و شیمیایی آنها ومقایسه نتایج همبستگی های هم ارز و غیرهم ارز به منظور ارائه اهمیت بررسی بهترین معادله انطباق ریاضی می باشد.براساس نتایج بدست آمده، بهترین معادلات ا نطباق ریاضی بر پایه ضرایب همبستگی هم ارز شده بین مقادیر نفوذپذیری نهایی به ترتیب با هدایت الکتریکی درحالت توانی و با ضریب54% ، با مقدار سدیم در حالت خطی با ضریب 40% و با مجموعه کلسیم و منیزیم در حالت نمایی و با ضریب 42% وجود دارد . همچنین بین هر یک از پارامترهای تخلخل، چگالی ظاهری و اسیدیت ه خاک ها با نفوذپذیری نهایی به ترتیب بهترین معادلات ریاضی حاکم در حالت های لگاریتمی، توانی و لگاریتمی و با ضر ایب همبستگی هم ارز شده 38% ، 35% ، 35% مشاهده شد . این در حالی است که بر اساس روش متداول استفاده از ضرایب همبستگی غیرهم ارز نتایج کاملاً متفاوتی حاصل شده است.

آبیاری و زهکشی، پارامترهای فیزیکی و شیمیایی، ضریب همبستگی هم ارزشده، نفوذپذیری نهایی