سیف الله صرامی - عضو هیات علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی

در عصر حاضر، اعتماد بر حجت های ظنی همچون خبر واحد، در اثبات گزاره های اصول فقهی، مورد تسالم است و معمولا به بررسی آن نمی پردازند. اما در میان پیشینیان اصولی، از زمان سید مرتضی (ره) تا زمان نزدیک به دوره صاحب معالم، شهرت یا حتی تسالم را می توان بر عدم اعتبار ظنون در اصول فقه، تلقی کرد. از بازخوانی اقوام و ادله در این موضوع، روشن می شود که برای قضاوت در امکان اعتبار ادله ظنی در اثبات یا رد مسایل اصول فقهی، باید به ادله اثبات هر دلیل ظنی به طور خاص، مراجعه کرد. اثبات اعتبار یک دلیل ظنی برای اثبات یا رد مسایل فقهی، اعتبار آن را نسبت به مسایل اصولی ثابت نمی کند. این مطلب به بخش ادراکات اعتباری در اصول فقه مربوط است. در بخش ادراکات حقیقی آن، امکان راهیابی ادله ظنی وجود ندارد.

ادله ظنی، اصول فقه، حجیت، خبرواحد