علی شفیعی - عضو هیات علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی

از جمله سرفصل های مهم دانش نو پیدای فلسفه علم اصول ، پرداختن به روش ها و رویکردهای دانش اصول است. دانش اصول که زاییده ضرورت و نیاز دانش فقه در طول تاریخ بوده، تحولات و تطورات ساختاری و متدیک بسیاری داشته است. مقایسه الذریعه مرحوم سید با آثار اصولیان معاصر و نگاهی گذرا به ادوار تاریخی اصول، این تحولات را به خوبی نمایان می کند. این تحولات را می توان از جمله محصول رویکردهای متفاوت اصولیان و روش های مختلف ایشان دانست که به تناسب تحولات محیطشان بدان ها پرداخته اند. طرح مباحث نو پیدایی همچون اصول فقه حکومتی که برآمده از فقدان پاره ای مباحث مهم ناظر به فقه حکومت- فقه حکومتی- و اعتقاد به پاسخ گو نبودن اصول فقه موجود در تامین نیازها و دغدغه های حوزه حکومت است، بر ضرورت این بازخوانی می افزاید، چرا که انشعاب در علمی بنیادی همچون اصول اگر هم مطلوب باشد، باید پس از یقین به اتمام ظرفیت موجود و مطلوب آن باشد؛ و نه این که آسیب های قابل مدیریت و کاستی های اندک را که به احتمال فراوان قابل تدارک اند، معبری برای در هم ریختن آن، قرار دهیم. در این مقاله تلاش شده تا ضمن اشاره به این روش ها و رویکردها، اسیب شناسی اجمالی ای از رویکردها و روش های دانش اصول نیز گزارش شود.

اصول فقه، رویکرد، روش، آسیب شناسی، مدرسه محدثین، مدرسه اصولیین، روش استقلالی، روش الی، روش تلفیقی