محمد هادی نظری فر - دانش آموخته گروه مهندسی آبیاری و زهکشی دانشگاه بوعلی سینا
حسین بانژاد - استادیار گروه مهندسی آبیاری و زهکشی دانشگاه بوعلی سینا
حمید زارع ابیانه - استادیار گروه مهندسی آبیاری و زهکشی دانشگاه بوعلی سینا

برنامه ریزی دقیق بر اساس استعدادها و محدودیت های هر منطقه منجر به ایجاد توسعه پایدار مطمئن می گردد . از آن جا که انتخاب محصولاتی سازگار با اقلیم و توان تولید هر منطقه از جمله عوامل بهینه سازی الگوی مصرف آب ک شاورزی است، دراین مطالعه بر اساس مدل پهنه بندی اکولوژیکی – کشاورزی ( AEZ )‌که توسط سازمان خواربار جهانی به منظور بهینه سازیاستفاده از منابع آب و زمین و غیره ارائه گردید ه است الگوی کشت و گستره مناسب آن در منطقه همدان تعیین گرد ید. بدین منظور سطح کل منطقه به یک شبکه رستری به ابعاد 500*500 متر تفکیک و کلیه اطلاعات و پارامترهای مورد نیاز تهیه و رقومی شد. بر اساس مدل AEZ پایه و اساس ارزیابی برای بررسی توانایی تولید سلول های شبکه رستری برای گیاهان متفاوت بر مبنای آنالیزهای عرضه و تقاضا منابع داخل هر سلول قرار داد ه شد . توان تولیدی خاص برای هر گیاه و توان تولیدی عام برای تمامی محصولات سناریو ها ی الگوی های کشت مشخص گردید و در نهایت الگوهای کشت مناسب تعیین شد . نتایج نشان داد که در مناطق شمالی و شمال غربی الگوی کشت گندم، جو، سیب زمینی، یونجه و در مناطق مرکزی و شمال شرقی الگوی کشت گندم، جو، سیب زمینی و چغندر قند مناسب می باشد. مقایسه نتایج حاصل با مقادیر شاخص بهره وری آب الگوی کشت نشان دهنده تشابه تقریبی در هر دو روش تعیین الگوی کشت می باشد . بدین ترتیب مدل AEZ یک منطقه را بر اساس استعدادها و محدودیت های هر منطقه تقسیم بندی و امکان برنامه ریزی و افزایش بهره وری از منابع آب و خاک را فراهم می نماید.

الگوی کشت، بهره وری آب، مدل AEZ ، GIS