جلال شیری - دانشجوی سابق کارشناسی ارشد آبیاری و زهکشی دانشگاه تبریز
امیر حسین ناظمی - دانشیار گروه مهندسی آب دانشگاه تبریز
سید علی اشرف صدرالدینی - استادیار گروه مهندسی آب دانشگاه تبریز

طراحی، مدل سازی و ارزیابی سامانه های زهکشی مستلزم شناخت و قضاوت هیدرولیکی و فیزیکی صحیح از مؤلفه های مختلف و معیار های فنی، کشاورزی و زهکشی می باشد و یک طرح زهکشی زمانی از موفقیت کافی برخوردار خواهد بود که تأثیرات متقابل عوامل مختلف در عملکرد سامانه زهکشی تا حد امکان شناخته شده و به صورت روابط کمی مدونی در آیند . روابط مختلف محاسبه فاصله بین زهکش ها نظیر معادله حالت همگام هوگهات و نیز معادله حالت غیر همگام گلور - دام در شرایط خاص حاکم بر مزرعه و با توجه به فرضیات انجام یافته در اشتقاق روابط فوق مورد استفاده قرار می گیرند . در دهه های اخیر و با افزایش کاربرد برنامه های رایانه ای در محاسبات مربوط به روابط پیچیده آب و خاک مسأله تعیین پارامتر های سامانه های زهکشی نیز از سهولت نسبی قابل قبولی برخوردارگشته است . امروزه برنامه های رایانه ای متعددی در زمینه تحلیل شرایط حاکم بر سامانه های زهکشی و طراحی سامانه های جدید مورد استفاده قرار می گیرد . از جمله این نرم افزار ها می توان به نرم افزار EnDrain اشاره نمود. نرم افزار یاد شده با حل عددی معادله توازن انرژی آب زیرزمینی و معادله دارسی اقدام به تعیین پارامترهای فاصله بین دو زهکش، دبی زهکش، ... مینماید. این نرم افزار یک ابزار مناسب در ارائه یک قضاوت فنی نسبت به موضوع زهکشی و سامانه مورد نظر می باشد که مقایسه نتایج حاصل از کاربرد این نرم افزار با مقادیر مشاهداتی در یکسامانه زهکشی مؤید این امر می باشد . همچنین در این مطالعه از نرم افزار NSHEAD برای تعیین نوسانات سطح ایستابی در فاصله بین دو زهکش استفاده به عمل می آید . این نرم افزار جدید ترین ابزار عرضه شده برای محاسبه بار آبی موج ود در بالای تراز زهکش ها می باشد که از مقاومت شعاعی و ورودی زهکش در محاسبات مربوط به تعیین بار آبی استفاده می نماید و نتایج قابل قبولی را ارائه می نماید

طراحی، نرم افزار EnDrain ، نرم افزار .NSHEAD.