رضا عبدی - دانشجوی کارشناسی ارشد مهندسی سازه های آبی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات،تهران
مهدی یاسی - دانشیار مهندسی رودخانه، گروه مهندسی آب ،دانشگاه ارومیه
حسین صدقی - استاد مهندسی هیدرولوژی، گروه علوم ومهندسی آب،دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات،تهران

برآورد نیاز جریان محیط زیستی در اکوسیستمهای رودخانه ای در ایران کار جدیدی است. هدف اصلی در این پژوهش، ارزیابی جریان محیط زیستی به روشهای مختلف در یک رودخانه شاخص، با جریان دایمی بود. در این بررسی، نیاز اکولوژیکی رودخانه مشترک مرزی زاب در شمال غرب ایران در سه بازه مختلف، در طول 190 کیلومتر با روش هیدرولیکی محیط خیس شده با دو الگوریتم شیب منحنی و حداکثر انحنا، همچنین با روس ترکیبی شبیه ساز زیستگاه و نیز روس کنترل کیفیت آب، براورد شد. نتایج براورد به روشهای اکو - هیدرولیکی با نتایج شبیه روشهای اکو-هیدرولوژیکی مقایسه شد. نتایج ارزیابی نشان داد که روش اکو - هیدرولوژیکی شامل انتقال منحنی تداوم جریان در کلاس زیستی B (حفاظت پایدار تنوع زیستی با وجود طرحهای توسعه منابع آب)، برای بازه بالادست (درابکای خانه)، گزینه مناسبی است. در این گزینه زرده ماهی به عنوان گونه شاخص زیستی انتخاب شد. در حالی که روش ترکیبی اکو - هیدرولیکی برای دو بازه میانی و پایین دست (گرژال و پل سردشت)، مناسب تر هستند. بر این اساس، دبی جریان متوسط محیط زیستی در سه بازه بالا به ترتیب 2/3، 7/6 و 7/9 مترمکعب بر ثانیه به دست آمد. توزیع ماهانه جریان محیط زیستی در هر یک از سه بازه نیز تعیین و پیشنهاد شد.

جریان محیط زیستی، اکو-هیدرولیکی، اکو-هیدرولوژیکی، رودخانه زاب