حسین محمد زاده - دانشیار،مرکز تحقیقات آب های زیرزمینی، دانشکده علوم، دانشگاه فردوسی مشهد، ایران
زهرا شیر نژاد - دانشجوی کارشناسی ارشد هیدروژیولوژی، مرکز تحقیقات آب های زیرزمینی، دانشکده علوم ،دانشگاه فردوسی مشهد، ایران

در این مقاله، تغییرات غلظت کربن معدنی و آلی محلول و ترکیب ایزوتوپی آنها در منابع آبی مختلف سطحی و زیرزمینی موجود در حوضه آبریز کارده، با مساحت حدود 567 کیلومتر مربع، واقع در شمال شهر مشهد، مورد ارزیابی قرار گرفت. برای بررسی منشا کربن محلول، از منابع آب سطحی و زیرزمینی مثل رودخانه، دریاچه سد، چشمه، چاه و قنات و از اعماق 1، 5 ، 10، 15، 20 متری آب دریاچه سد کارده، در نقطه خروجی سد، در خرداد ماه 1390 نمونه برداری شد. پارامترهای صحرایی، در طی نمونه برداری در صحرا اندازه گیری شد. کلیه اندازه گیری ها در آزمایشگاه ایزوتوپی دانشگاه اتاوا انجام شد. غلظت کربن معدنی و آلی محلول و ترکیب ایزوتوپی آنها به ترتیب توسط دستگاههای TCA و CFTRMS اندازه گیری شد. بر اساس نتایج به دست آمده، میانگین مقدار کربن معدنی محلول در آبهای سطحی و زیرزمینی حوضه آبریز کارده به ترتیب برابر 54/1 و 66/8 میلی گرم در لیتر، میانگین مقدار کربن آلی محلول به ترتیب 2/2 و 0/45 64°C-DOC 11- و میانگین مقدارbo 7- و bo در آبهای سطحی و زیرزمینی به ترتیب برابر *C-DIC میلی گرم در لیتر، میانگین مقدار به ترتیب bo 31/9- و 29/5%o- بود. به طور کلی، غلظت کربن معدنی و آلی محلول و ترکیب ایزوتوپی آنها، در منابع آبی مختلف سطحی و زیرزمینی متفاوت است و منشا عمده کربن محلول موجود در منابع آبی حوضه آبریز کارده، از لیتولوژی (سنگهای کربناته آهکی ودولومیتی) و تا حدودی از پوشش گیاهی (گیاهان وC) منطقه است.

کربن معدنی محلول، کربن آلی محلول، ایزوتوپ پایدار کربن 13، حوضه آبریز کارده