بررسی روند توسعه و تخصیص اعتبار به شبکه های آبیاری و زهکشی در برنامه های توسعه ای کشور

کمبود میزان نزولات جوی و توزیع نامناسب آن از نظر زمانی و مکانی و بطور کلی کم آبی و شرایط خشکی یک واقعیت اقلیمی در ایران بوده و هیچ گریزی جز سازگاری با این شرایط و استفاده بهینه از منابع محدود آب تجدید پذیر نیست. با توجه به شرایط یاد شده، کاهش تلفات آب در مراحل مختلف مصرف و افزایش راندمان آبیاری، اصولی ترین و شاید تنها راهکار سازگاری با وضعیت بحرانی آب است . احداث شبکه های آبیاری و زهکشی مدرن و تجهیز و نوسازی اراضی از جمله اقدامات اصولی در راستای اهداف یاد شده می باشد که در برنامه های مختلف توسعه اقتصادی کشور مورد توجه بوده و است . اما و ضعیت فعلی بهره برداری از منابع آب حاکی از آن است شرایط فعلی استفاده از منابع آب و توسعه فیزیکی شبکه های آبیاری و زهکشی متناسب با نیازها و برنامه های توسعه اقتصادی کشور و حتی متناسب با احداث سدها نمی باشد . در این مقاله سعی شده است روند توسعه شبکه های آبیاری و زهکشی کشور در طی سالیان گذشته و اعتبار ات تخصیص یافته به آن در برنامه های توسعه ای کشور مورد بررسی قرار گرفته تا بر اساس آن نقاط ضعف و قوت آن شناسائی شده و در ادامه از آن جهت بهبود روشهای توسعه و برنامه ریزیهای دقیق تر استفاده گردد. بدین منظور پس از انجام مکاتبات لازم با دستگاهها و مجموعه های مرتبط با شبکه های آبیاری و زهکشی، اقدام به مراجعه حضوری به وزارتخانه ها و ارگانهای مرتبط و اخذ اطلاعات لازم گردید . سپس مطالب تهیه شده توسط کارگروهی متشکل از نمایندگان دستگاههای ذیربط مورد تحلیل و بررسی قرار گرفت . بر اساس بررسی های بعمل آمده مشخص گردید که تا سال 1383 پوشش انهار به میزان 16113 ، احداث و بهسازی کانال آبیاری عمومی 15204 ، احداث کانال انتقال و توزیع در تعاونی های تولید روستایی 3483 ، احداث کانال انتقال و توزیع در طرح احیاء و توسعه 165 کیلومتر و توسعه شبکه فرعی آبیاری و زهکشی 91582 هکتار بوده است . روند توسعه نشان می دهد که با وجود افزایش فیزیکی سطح شبکه در سالهای اخیر، وضعیت موجود هنوز رضایت بخش نبوده و عزم جدی و ملی برای رسیدن به سطح مطلوب را می طلبد . همچنین در سالهای گذشته بیشترین توجه در راستای سرمایه گذاری جهت توسعه شبکه های اصلی نسبت به شبکه های فرعی بوده است . لذا به منظور استفاده بهینه از منابع محدود آب، افزایش سرمایه گذاری جهت تکمیل و توسعه شبکه های آبیاری و زهکشی به خصوص شبکه های فرعی، تقویت و توسعه تشکل های آب بران در مدیریت شبکه ها توصیه می گردد.

Keywords:

شبکه های آبیاری و زهکشی , توسعه , منابع مالی , مسائل فنی