صابر شعری - عضو هیات علمی دانشگاه علامه طباطبایی
ناربه اغازاریان - کارشناسی ارشد حسابداری

تحقیق حاضر به آزمون تجربی توان مدل جهانی سه متغیره فا ما و فرنچ شامل سه متغیر ریسک سیستماتیک پرتفوی سهام اندازهرتفوی سهام و نسبت ارزش دفتری به ارزش بازار پرتفوی سهام در تبیین بازده پرتفوی سهم در بورس اوراق بهادار تهران پرداخته است و به دنبال یافتن پاسخ برای این پرسش است که آیا متغیرهای مطرح شده در مدل فاما و فرنج در بازار سهام ایرانی نیز که شرایط اقتصادی خاص خود را دارد قدرت تبیین و پیش بینی بازدهی پرتفوی سهام را دارا می باشد یا خیر. همچنین مقایسه ای بین قدرت تبیین این مدل و مدل ارزشگذاری دارایی های سرمایه ای CAPM صورت گرفته است انجام تحقیق پیش رو در صورت کمک به پیش بینی بازده پرتفوی سهام به صورت شفاف تر و دقیق تر و در نتیجه اتخاذ تصممیات سرمایه گذاری مفیدتر اهمیت پیدا می کند. دوره زمانی انجام تحقیق دوره ای 5 ساله از ابتدای سال مالی 1378 تا پایان سال مالی 1382 و نمونه انتخابی از بین شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران در طی دوره انجام تحقیق می باشد که در ابتدای هر سال از سالهای تحقیق به اساس اندازه و نسبت ارزش دفتری به ارزش بازار به 6 پرتفوی تقسیم شده اند که فرضیه های تحقیق در خصوص این پرتفوی ها مورد آزمون قرار گرفته اند. نتایج تحقیق بیانگر ان است که در فرضیه های اول تا سوم که رابطه تک تک متغیرهای مطرح در مدل فاما و فرنچ با بازده پرتفوی سهام را بررسی می کند رابطه معنادار بین ریسک سیسماتیک پرتفوی سهام و بازده پرتفوی سهام در هیچ یک از پرتفوی ها وجود ندارد بین اندازه پرتفوی سهام و بازده پرتفوی سهام و همچنین بین نسبت ارزش دفتری به ارزش بازار پرتفوی سهام و بازده پرتفوی سهام تنها در پرتفوی دارای اندازه بزرگ و نسبت ارزش دفتری به ارزش بازار بالا رابطه معنادار وجود دارد در فرضیه چهارم که کلیه متغیرهای تحقیق در قالب مدل فاما و فرنچ مورد آزمون قرار گرفتند مدل در پرتفوی دارای اندازه کوچک و نسبت ارزش دفتری به ارزش بازار بالا و همچنین در پرتفوی دارای اندازه بزرگ و نسبت ارزش دفتری به ارزش بازار متوسط مورد تایید قرار گرفت در مجموع نتایج به دست آمده در این تحقیق نشان می دهد که جهت تبیین تغییرات بازده پرتفوی سهام در بازار بورس اوراق بهادار تهران مدل سه متغیره فاما و فرنچ دارای قدرت بالاتری نسبت به مدل ارزشگذاری دارایی های سرمایه ای می باشد.

بازده پرتفوی سهام، ریسک سیستماتیک پرتفوی سهام، اندازه پرتفوی سهام، نسبت ارزش دفتری به ارزش بازار پرتفوی سهام