بررسی امکان تغییر سیستم آبیاری سنتی موجود و بهبود راندمان آبیاری در نخلیات شادگان (مطالعه موردی نهرهای عبودی و خروسی)

نهراهای عبودی و خروسی با طولهای 14 و 2/5 کیلومتر دو شاخه انتهایی منشعب از رودخانه جراحی می باشد که حدود 9000 هکتار از اراضی انتهای دشت شادگان را که عمدتا نخلستان هستند، به روش سنتی و نشتی آبیاری می کنند. در حال حاضر پایین بودن سطح اراضی در این دشت باعث گردیده است که در برخی از فصول پر آبی علاوه بر آبیاری نخلیات به صورت نشتی، امکان آبگیری ثقلی و کشت گیاهان میانکار نیز برای کشاورزان میسر شود. بر این اساس با توجه به قرار گرفتن این اراضی در انتهای حوزه رودخانه، تامین دائمی آب این اراضی از اهمیت خاصی برخوردار است. سنتی بودن روش آبیاری در این اراضی و تلفات زیاد آب از انهار موجود از یک سو و سنگینی بافت خاک منطقه و پست بودن اراضی و عدم وجود زهکشی طبیعی مناسب از سوی دیگر علاوه بر هدر رفتن آب باعث باتلاقی شدن اراضی گردیده است. نبودن سیستم های کنترل سطح آب در انهار خاکی موجود و عدم دسترسی کشاورزان به آب کافی در برخی از فصول سال باعث گردیده است که در زمان کم آبی به دلیل پایین آمدن سطح آب در نهرها جهت انحراف آب بیشتر ، کشاورزان به ناچار انهار سنتی را عمیق تر کرده که این امر علاوه بر وجود مشکلات عدیده برای کشاورزان، باعث ار بین رفتن ریشه های درختان خرما در مجاورت این نهرها گردیده است. ضمنان در مواقع سیلابی به دلیل عدم کنترل لازم بر روی انهار سنتی منشعب از شاخه های فرعی رودخانه ، طغیان این شاخه ها باعث تجمع آب در اراضی و از بین رفتن محصولات می گردد. در این مقاله ضمن بررسی امکان توسعه و بهبود کشاورزی اراضی نخلستان های شادگان به بررسی تغییر ساختار و اصلاح نهرهای موجود و همچنین نحوه کنترل آنها پرداخته خواهد شد. در نهایت نیز راهکارهای فنی و اجرایی با در نظر گرفتن ملاحظات اقتصادی ارائه خواهد گردید.

Keywords:

رودخانه جراحی , انهار سنتی عبودی و خروسی , نخلستان , آبیاری و زهکشی