غلامرضا زهتابیان - استاد دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تهران
مریم نعیمی - کارشناس ارشد مدیریت مناطق بیابانی از دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تهر

تجربیات نشان می دهند، زمانی که کشاورزی در راستای توسعه پایدار قرار گیرد بعنوان یک عامل احیایی و زمانی که بی رویه و غیر اصولی انجام پذیرد به عنوان یک اثر مخرب نمایان می شود. جهت نمایش اثر فعالیت های کشاورزی در تخریب یا احیاء عرصه های مناطق خشک تحقیق حاضر در دشت ورامین در استان تهران انجام پذیرفت. در این تحقیق انواع کاربری اراضی شامل ارضی مرتعی، رها شده، غلات با آبیاری جوی و پشته، غلات با آبیاری کرتی، غیر غلات با آبیاری جوی و پشته و غیر غلات با آبیاری کرتی با 5 تکرار مورد مقایسه قرار گرفتند. نمونه برداری از خاک در دو عمق 0- 35 و 35-70 سانتیمتر انجام شد و اندازه گیری فاکتورها در دو گروه اصلاح کننده خاک شامل ماده الی، ازت،پتاسیم و کربنات سدیم و تخریب کننده خاک شامل هدایت الکتریکی، اسیدیته و نسبت جذب سدیم بر روی نمونه ها صورت گرفت. طرح آماری به کار رفته در این تحقیق اسپیلیت اسپیلیت پلات می باشد که در آن تیمارها به عنوان پلات اصلی ، لایه های خاک به عنوان پلات فرعی و منطقه مطالعاتی به عنوان پلات فرعی فرعی در نظر گرفته شد و با کمک نرم افزار SAS انجام شد. نتایج نشان داد اختلاف معنی داری بین تیمار ها وجود داشته و اراضی مرتعی ازلحاظ فاکتورهای موثر بر روشهای بهره برداری و فاکتور های اصلاحی نامناسب ترین کاربری می باشد. از طرفی تیمار اراضی غیر غلات با آبیاری کرتی و غیر غلات با آبیاری جوی و پشته به دلیل نقش مثبت در کاهش شوری ، SAR و PH نسبت به اراضی مرتعی می توان گفت که بهترین کاربری ها هستند.

کشاورزی، تخریب خاک، فاکتور های اصلاحی، فاکتور های تخریبی، دشت ورامین