امید ضیایی - خلبان هواپیماهای تجاری و دانشجوی کارشناسی ارشد مهندسی هوافضا، دینامیک پرواز و کنترل، مجتمع دانشگاهی هوافضا، دانشگاه صنعتی مالک اشتر، تهران، ایران
مهلا ریوف مقدم - دانشجوی کارشناسی ارشد مهندسی هوافضا، دینامیک پرواز و کنترل، مجتمع دانشگاهی هوافضا، دانشگاه صنعتی مالک اشتر، تهران، ایران

فرچرخ یا اسپین، چرخش خودکار، حول تمامی محورهای هواپیما به دلیل واماندگی نامتقارن در بالها است که از بحرانیترین وغیرخطیترین رژیمهای پروازی است، واماندگی نامتقارن به دلایل مختلف، به عنوان مثال استفاده از شهپرها در زمان واماندگی یا نزدیک آن رخ داده، که میتواند منجر به اسپین گردد. واماندگی نامتقارن باعث تغییر در نیروی برآی تولیدی در بالها شده و هواپیما به سمت، بال با زاویه حمله بالاتر، چرخش خود را آغاز کرده و با توجه به تغییرات در پسا، به دلیل واماندگی نامتقارن،چرخش حول محور عمودی نیز آغاز میشود. در نهایت پس از عمودی شدن مسیر حرکت با توجه به اثر تغییرات جریان هوا روی پایدارساز افقی، نوسان در محور طولی نیز شروع میشود. در اسپین، پروفایل حرکت بصورت عمودی رو به زمین (به همراه چرخش) است. با توجه به آمار سوانح هوایی ناشی از اسپین، ضرورت بررسی تاریخچه ای از این حوادث، ماهیت و چگونگی ایجاد آن، عوامل تاثیر گذار بر آن، روشهای پیشگیری و بازیابی از آن احساس میگردد، که سعی شده در این مقاله به آن پرداخته شود.

فرچرخ، اسپین، واماندگی، سوانح هوایی