رضا گندمی نصرآبادی - استادیار گروه فلسفه، دانشگاه تهران )پردیس قم

سعدیا گایون نخستین فیلسوف یهودی است که درصدد تحکیم آموزه ها و باورهای یهودیت بهصورت نظاممند برآمده است و همین امر وجه تمایز او با فیلون اسکندرانی ، پیشگام تفکر یهودی، اسحاق اسراییلی و داود مقمص است که به لحاظ زمانی مقدم بر او هستند. سعدیا در عین حالی که از کلام معتزلی تاثیر پذیرفته است، تابع و مقلد صرف متکلمان مسل مان نبود. در واقع ، او از کلام معتزلی به منظور رفع تناقضات کتاب مقدس و توجیه باورهای یهودیت استفاده میکرد. از سعدیا گایون آثار متعددی بر جا مانده است که در این میان کتاب باورها و اعتقادات از جایگاه ویژهای برخوردار است. در این مقاله، نخست زندگی و آثار سعدیا و سپس به اهمیت و جایگاه او در میان متفکران یهودی خواهیم پرداخت. دیدگاه سعدیا درباره شناخت و نسبت عقل و وحی، منابع آن و نیز دیدگاه او درباره خدا و جهان مورد بحث قرار خواهد گرفت. دیدگاه سعدیا درباره انسان و فرجام جهان در مجال دیگری مطرح خواهد شد.

نظریه و منابع شناختشناسی، نسبت عقل و وحی، کلام یهودی، کلام معتزلی، خداشناسی و کیهانشناسی