مبانی حکمی علم دینی از دیدگاه محمدنقیب العطاس

نظریه علم دینی، یکی از پدیدههای مهم جهاناسلام است که موافقان و منکرانی را پیدا کردهاست. محمدنقیب العطاس یکی از موافقان و نظریهپردازان اسلامی سازی معرفت است. وی، نخست فلسفه و جهانبینی با محوریت قرآن و اعتقاد به مراتب و درجات وجود و وابستگی مطلقهستی به خداوند را سامان داد؛ سپس، ارتباط ناگسستنی انسان و جهان را بیان کرد و توضیح داد که انسان مهمترین جزء هستی و موجودی جاودان است که بهترین هویتشناسی او در قرآن آمده است و بعد، معنا و مفهوم و غایت نظام آموزش و پرورش را تبیین کرد. درنظر العطاس، مقصود حقیقی از آموزش و پرورش، تحقق حقایق قرآن در وجود انسان است؛ ازاینرو فراگیری معارف و زبان قرآن، نخستین و مهمترین بخش از الگوی آموزش و پرورش درنظر العطاس است. وی با تبیین حقیقت علم و ایمان و انسان و جایگاه انسان در هستی به پیوند علم با انسان و دین پرداخت و علمدینی را تفسیر کرد. عطاس با معرفی فرایند غربی سازی علوم به تبیین فرایند اسلامیسازی علوم پرداخت. فرایند غربی سازی علوم در تفکر عطاس عبارت است از:1 .فرهنگ و تمدن غربی؛ 2 .عناصر کلیدی علوم طبیعی؛ 3 .انسان ی وکاربردیغربی و فرایند اسلامیسازی علوم در این دیدگاه عبارت است از: 1 .شناسایی عناصر کلیدی از علوماسلامی؛ 2 .جایگزینی عناصر کلیدیاسلامی با غربی؛ 3 .ابتنای علومطبیعی و کاربردی بر عناصراسلامی 4 .اصلاح تنه علوم همسان با عناصر کلیدیاسلامی. این مقاله در پایان به آسیبشناسی نظریه تهذیبی- تاسیسی پرداخته است.

Keywords:

علم , علم غربی , علم دینی , جهانبینی , انسان , اسلامیسازی