علی اصغر مصلح - دانشیار فلسفه، دانشگاه علامه طباطبایی

ادراکات اعتباری علامهطباطبایی در مسیر بحثی معرفتشناسی به اندیشه درمیآید،اما موضوع ادراکات اعتباری را نباید به قلمرو معرفتشناسی محدود کرد. بهنظر میرسد که علامهطباطبایی این بحث را در پی درکی نو از انسان و جهان و با تنفس در فضای فکری عالم معاصر مطرح کردهاند. برای کشف چنین دریافتی باید بهجای تمرکز ذهن بر ادراکات اعتباری، به قلمرو اعتباریات توجه کرد. اگر مقاله ششم کتاب اصول فلسفه و روش ریالیسم را با توجه به سیر افکاری که در غرب شروع شده و به تاملات فلسفی درباره فرهنگ منجر شده، مطالعه کنیم، درستی این برداشت آشکارترمیشود. اگر به زمینه پیدایش اندیشه متفکرانی چون ویکو ، روسو و هردر درباره تمدن و فرهنگ توجه کنیم و نحوه تق رب این متفکران به حوزه فرهنگ را دنبال کنیم، آنگاه بهتر میتوان به سبب تق رب علامهطباطبایی به پرسشهایی که ادراکات اعتباری پاسخی برای آنهاست، پی برد. اگر با این شیوه، نظریه ادراکات اعتباری را قرایت کنیم و به شباهتهای دریافتها و در عینحال زمینههای تاریخی متفاوت توجه داشته باشیم، امکان آغاز گفتگویی جدید در مورد فرهنگ و مقومات آن ، بین تفکر اسلامی و تفکرات برخاسته از فرهنگ اروپایی فراهم میشود. برداشت اصلی این مقاله بدیل در کنار سایر نظریات فلسفی درباره فرهنگ مطرح شود. به بیان دیگر نظریه اعتباریات علامه میتواند مبنایی برای پاسخ به پرسشهای به اندیشه درآمده در حوزه فلسفه فرهنگ باشد. آن است که بحث اعتباریات با توجه به لوازم و نتایج آن، میتواند بهعنوان نظریهای

علامه طباطبایی، ادراکات اعتباری، اعتباریات، فرهنگ، فلسفه فرهنگ