علی امیدی - استادیار علوم سیاسی، دانشگاه اصفهان

بعضا برخی مضامین اندیشههای فلسفی جدید را میتوان در آثار فلاسفه بزرگ ایران زمین جستجو کرد. در یک تقسیمبندی با مسامحه، مهمترین تحول معرفتشناختی انسان را میتوان به اثباتگرا، فرا اثباتگرا و تکوینگرا تقسیم کرد. فلسفه علامهطباطبایی هرچند با این سه رویکرد تفاوت اساسی دارد، ولی واجد برخی از مضامین آنها میباشد. یکی از نوآوریهای فلسفه علامه، نظریه اعتباریات است که بهنظر میرسد، دارای وجوه تشابه با رویکردهای فرا اثباتگرایی و تکوینگرایی باشد که این مقاله آن را میکاود. جمعبندی مقاله حاضر این است که هرچند علامه برای برخی پدیدههای اجتماعی شان اعتباری قایل است، ولی معرفت بر این پدیدهها را نسبی نمیداند و امکان شناخت بیطرفانه برای پدیدههای اجتماعی اعم از عینی و اعتباری قایل است؛ از اینجهت اندیشه علامه از اندیشههای پساتجددگرایی زاویه میگیرد.

نظریه اعتباریات علامهطباطبایی، اثباتگرایی، فرااثباتگرایی، تکوینگرایی