محمدعلی فیض پور - عضو هیات علمی دانشکده اقتصاد، مدیریت و حسابداری دانشگاه یزد
مهدی امامی میبدی - دانشجوی کارشناسی ارشد علوم اقتصادی دانشگاه یزد

اگرچه در دنیای کنونی صنعت گردشگری اصلیترین و پاکترین صنعت از حیث ایجاد درآمد تلقی میشود، اما واقعیات موجود نشاندهندهی آن است که کشورهای جهان نتوانستهاند متناسب با جاذبههای گردشگری خویش درآمد کسب کنند. به عبارتی بین توزیع جاذبههای گردشگری در کشورهای جهان و میزان درآمد آن همبستگی معنیداری مشاهده نمیشود. در این میان و برای مثال، اگرچه جاذبههای گردشگری کشور ایران را در رتبهی دهمین کشور جهان قرار میدهد، اما ایران از حیث درآمد گردشگری در جایگاه کمدرآمدترین کشورهای جهان جای گرفته است. این در حالی است که براساس چشمانداز تدوینی، دستیابی به جایگاه نخست اقتصادی در منطقه، تصویر ارایهشده برای ایران در افق 4141 است و ازاینرو این سوال که سطح توسعهی بخش گردشگری ایران با توجه به شاخصهای اقتصادی این بخش در مقایسه با سایر کشورهای منطقه سند چشمانداز چه جایگاهی است سوالی است که پاسخ به آن هدف اصلی این مقاله را تشکیل داده است. برای محاسبهی این جایگاه درمجموع از پنج شاخص مشارکت کل صنعت گردشگری در اشتغال ایجادشده، مخارج مسافرت و گردشگری داخلی، مخارج ویژهی دولت، مخارج مسافرت و گردشگری تجاری و در نهایت شاخص سرمایهگذاری در بخش گردشگری و برای تلفیق شاخصهای مذکور از روش تاپسیس استفاده شده است. نتایج این پژوهش نشاندهندهی آن است که رتبهی ایران از جایگاه پنجم در سال 0444 به رتبهی سیزدهم در سال 0442 تنزل یافته است. کشور ایران اگرچه توانسته است رتبهی خود را در سال 0444 دو پله ارتقا بخشیده و به جایگاه یازدهم دست یابد، اما از حیث میزان سطح توسعهیافتگی تا دستیابی به رتبهی نخست منطقه در این بخش پیمودن مسیری بس طوالنی را در فرصتی اندک )تا سال 0402 )در پیش رو دارد.

توسعهی گردشگری، سند چشمانداز، روش تاپسیس، شاخصهای توسعه بخش گردشگری