نفیسه نیک عمل لاریجانی - دانشجوی کارشناسی ارشد آبیاری و زهکشی، پردیس ابوریحان دانشگاه تهران
محمو مشعل - استادیار پردیس ابوریحان دانشگاه تهران
علیرضا حسن اقلی - استادیار پژوهشی موسسه تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی
عبدالمجید لیاقت - مدیرگروه آبیاری و آبادانی و دانشیار دانشکده مهندسی آب و خاک دانشگاه ت

امروزه با گسترش کشاورزی، از کودهای آلی به عنوان منبعی برای تامین مواد غذایی خاک و گیاه استفاده می شود. البته مصرف بی رویه و ناآگاهانه ازاین نوع کودها سبب وارد شدن برخی آلاینده های موجود در آن از راه رواناب و زهاب ناشی از آبیاری به داخل شبکه های زهکشی شده و موجبات آلودگی آبهای زیرزمینی را فراهم می آورد. از جمله مهمترین این عوامل می توان به پاتوژنهای بیماریزا که قابلیت انتقال در درون خاک و گسترش آلودگی را دارند، اشاره نمود،که تعیین مقدار این آلودگی ها از اهمیت ویژه ای برخوردار است. برای نشان دادن حضور عوامل بیماری زا از شاخص های گوناگونی استفاده می شود، که یکی از مهمترین آنها شمارش تعداد کلیفرم می باشد که با تعیین آن می توان به کمیت آلودگی و احتمال انتقال آن پی برد. کلیفرم ها از مهمترین باکتریهای بیماری زای موجود در فضولات دامی می باشند. بدین منظور در شرایط آزمایشگاهی از لایسیمترهایی برای تعیین میزان انتقال آلودگی ناشی از کاربرد کود آلی به زیر عمق توسعه ریشه ها استفاده شد. لایسیمترهایی به ارتفاع 100 و قطر 60 سانتیمتر انتخاب گردید و تا ارتفاع 60 سانتیمتر از خاکهایی با بافت متوسط و سبک پر شد. بر روی سطح لایسیمترها از کود مرغی به میزان 35 تن در هکتار استفاده شد. تعداد 3 نمونه زهاب پس از آبیاری، از هر لایسیمتر بر اساس حجم خلل و فرج خاک ( پوروالیوم) تهیه گردید. برای انجام آزمایش میکروبی و صحت نتایج، تعیین رقت اولیه نمونه های زهاب از اهمیت بالایی برخودار است. هدف از رقیق سازی پراکندن میزان آلودگی در حجم مشخصی از آب می باشد تا امکان شمارش آن در آزمایش فراهم شود. نسبت رقت به میزان آلودگی آب مورد بررسی، بستگی دارد. لذا برای تعیین مقدار رقت نمونه زهاب عبوری از منطقه ریشه گیاه، سه رقت، 10 ، 10-1 ، 10-2 از نمونه های آب زهکش لایسیمتر ها تهیه گردید. آزمایش ها به روش استاندارد تخمیر 15 لوله ای طی 6 هفته انجام شد. نتایج بدست آمده نشان داد برای تعیین میزان آلودگی در تمام نمونه ها نمی توان رقت یکسانی بکار برد و تعیین رقت فقط بصورت آزمون و خطا بوده و برای هر آزمایش متفاوت است.

کود مرغی، خاک، کلیفرم، رقت، تخمیر 15 لوله ای