علی وثوقی - کارشناس ارشد مطالعات اجتماعی شرکت مهندسین مشاور پورآب
عبدالله فاضلی - معاونت بهره برداری و نگهداری شرکت سهامی آب منطقه ای چهارمحال و بختیا
عبدالله حیدری - کارشناس مطالعات اجتماعی شرکت مهندسین مشاور پورآب
محمد حسین برزگر - کارشناس ارشد مطالعات آبیاری و زهکشی شرکت مهندسین مشاور پورآب

موضوع مشارکت بهره برداران آ ب کشاورزی در زمینه ایجاد تشکل در جهت بهره برداری و نگهداری مناسب از شبکه های آبیاری و زهکشی و منابع آب، از موضوعات مهم در توسعه و تحول جوامع رو به رشد می باشد . کشور ایران در زمینه ایجاد تشکل و مشارکت مصرف کنندگان آب کشاورزی جهت بهره برداری از منابع آب، از پیشینه ای غنی برخوردار است که علاوه بر مدیریت مصرف آب، به عنوان قویترین نظام اجتماعی تولیدی، عملاً سایر فعالیت های جمعی ر ا نیز رهبری می نموده است . مطالعات و فعالیت های مربوط به تشکل آب بران از سال 1980 در سراسر جهان آغاز گردیده که در کشورهای آمریکا، اسپانی او فلسطین اشغالی از پیشرفت قابل ملاحظه ای برخوردار است. اما در کشورهای پاکستان، هندوستان، چین و شمال آفریقا به دلیل وجود ساختار کشاورزی سنتی، با مشکلات عدیده ای مواجه گردیده است . در کشور ما نیز نمونه های فراوانی از تشکل آببران موفق در دشت قزوین و دشت های استان خوزستان به چشم می خورد. هدف از این تحقیق، برگزاری کلاسهای آموزشی و ایجاد تشکل آب بران در راستای انتقال مدیریت شبکه آب یاری دشت بلداجی- حلوایی واقع در استان چهارمحال و بختیاری به تشکل مذکور و در نهایت ارائه دستورالعمل بهره برداری و نگهداری متناسب با نیازهای منطقه و با حفظ ساختار اجتماعی- کشاورزی موجود در دشت می باشد. بازدیدهای صحرایی اولیه نشان می دهد که در طراحی و اجرای شبکه، فقط کانال اصلی مد نظر قرار گرفته و هیچگونه توجهی به نیاز بهره برداران در جهت اجرای دریچه های آبگیری و کانال های فرعی نشده است . همچنین بدلیل عدم وجود دستورالعمل بهره برداری مدون ، علاوه بر از بین رفتن سیستم بهره برداری سنتی روستاییان ، بهره برداری مناسب از شبکه نیز با مشکلات اجتماعی و صرف هزینه های اضافی برای دولت مواجه ساخته بطوریکه علی رغم پرداخت بموقع حقابه از سوی بهر هبرداران، پیشرفتی در زمینه مرمت و توسعه شبکه مذکور صورت نگرفته است. در این تحقیق، در جهت آشنایی با مشکلات موجود در منطقه، ابتدا جلسه ای با اعضای شورای روستا و شورای کشاورزی هر روستا برگزار گردید . در جلسات بعدی که با هدف آموزش در زمینه استفاده بهینه از آب کشاورزی و همچ نین بحث و تبادل نظر با کشاورزان برگزار گردید، کلیه کشاورزان روستاها حضور داشتند. در نهایت با توجه به وجود تعاونی فعال در دشت بلداجی و اعتماد کشاورزان به فعالیت های آن، تشکل آب بران با حضور سردانگ های هر روستا تحت پوشش تعاونی دشت بلداجی تشکیل و دستورالعمل بهره برداری و نگهداری متناسب با نظرات بهره برداران و نیازهای منطقه، تدوین گردید.

مشارکت، تشکل آببران، سردانگ، دستورالعمل بهره برداری و نگهداری