علی شمس الدینی - استادیار جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد مرودشت، مرودشت، ایران.
کیومرث دهقانی - دانش آموخته کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، مدرس دانشگاه پیام نور، تهران، ایران.

انسان ها از دیرباز سعی کرده اند تا در پهنه محیط به گونه ای استقرار یابند که حداکثر استفاده از توانمندی های طبیعی را داشته باشند. استقرار سکونتگاه های انسانی، به ویژه روستاها در کنار رودخانه ها، راه های ارتباطی و در بستر دلتاها درطول تاریخ بیانگر این مدعاست. بدین ترتیب اندیشه انسان در جهت ساماندهی محیط زیست و استفاده بهینه از امکانات محیطی از گذشته تاکنون بین جوامع انسانی مطرح بوده، اما به دنبال تحولات ایجاد شده در زمینه تکنولوژی، افزایش تبادلات و کوتاه شدن دسترسی ها و گستر ارتباطات جمعی؛ برنامه ریزی مکانی به صورت علمی مطرح شده است کهمسایل مرتبط با برپایی مکان سکونتی بهینه و مکان یابی برای آن را نه فقط از منظر عامل های طبیعی، بلکه با توجه به روابط متقابل سیستم های اقتصادی، اجتماعی و فضایی در نظر می گیرد. هدف مقاله حاضر مکان یابی و انتخاب مناسب ترین روستای مرکزی در بخش دشمن زیاری از توابع شهرستان ممستی در راستای ساماندهی فضای ناحیه با استفاده از مدل تصمیم گیری انتخاب بهینه است. روش تحقیق توصیفی-تحلیلی و گردآوری اطلاعات مبتنی بر شیوه کتابخانه ای و میدانی بوده است. به منظور تحلیل داده ها از مدل تصمیم گیری تاپسیس و سیستم اطلاعات موقعیت یاب جغرافیایی استفاده شده است. بر این اساس، هر کدام از روستاها از لحاظ مولفه های ذکر شده بررسی و تحلیل شدند و در طی شش گام ،اولویت بندی پارک صورت گرفت. نتیجه های حاصل نشان می دهد که روستای دشت آزادگان با رتبه 0/656 بهترین و در اولویت نخست قرار دارد، روستای دولت آباد با رتبه 0/533 در اولویت دوم، روستای کلاه سیاه با رتبه 0/335 در اولویت سوم و روستای دهگپ با رتبه 0/085 در اولویت چهارم کانون بهینه قرار گرفته اند.

روستا، روستای کانونی، مدل تاپسیس، مکان یابی، ممسنی