اسماء شعبانی - مربی گروه مهندسی علوم خاک دانشکده آب وخاک دانشگاه زابل
احمد غلامعلی زاده آهنگر - استادیار گروه مهندسی علوم خاک دانشکده آب وخاک دانشگاه زابل

تاثیر نوع کاربری اراضی برنحوه عملکرد خاک در اکوسیستم ، از طریق مطالعه وارزیابی تغییرات شاخص های کیفیت خاک امکان پذیر است دراین تحقیق اثر کاربری های مختلف بربرخی خصوصیات فیزیکی وشیمیایی خاک به عنوان شاخص های کیفیت خاک بررسی شد سه نوع کاربری بایر، مرتعی وکشاورزی انتخاب شد . از کاربری بایر 27 نمونه ، از کاربری مرتع 36 نمونه واز کاربری کشاورزی 77 نمونه برداشت شد. برخی خصوصیات فیزیکی وشیمیایی خاک نظیر بافت ، شاخص پایداری خاکدانه ، هدایت الکتریکی ، اسیدیته ،درصد کربنات کلسیم ، میزان یون های سدیم تبادلی وکلسیم و منیزیم محلول ، ظرفیت تبادل کاتیونی ودرصد سدیم تبادلی برای هر کاربری اندازه گیری شدند. نتایج نشان داد که از لحاظ آماری بین میانگین توزیع اندازه ذرات ، درصد کربنات کلسیم ، میزان سدیم تبادلی وکلسیم ومنیزیم محلول وpH در سه کاربری در سطح 5 درصد تفاوت آماری معنی داری وجود ندارد درصد ماده آلی و ظرفیت تبادل کاتیونی در کاربری مرتعی با مقدارمیانگین آنها در دو کاربری دیگر از لحاظ آماری تفاوت معنی داری در سطح 5 درصد دارند. بیشترین درصد خاکدانه های پایدار مربوط به کاربری با بر یا میانگین 49/9 وکمترین آن مربوط به اراضی کشاورزی با میانگین 87/32 بود وکاربری مرتع از لحاظ این خصوصیت در بین دو کاربری دیگر قرار می گیرد که البته تفاوت معنی داری با کاربری بایر ندارد مقایسه میانگین درصد سدیم تبادلی درکاربری های مختلف منطقه نشان داد میزان این شاخص در کاربری مرتعی به طور معنی داری کمتر از دوکاربری دیگر است وبیشترین میانگین ESP مربوط به اراضی بایر است که تفاوت معنی داری با کاربری کشاورزی ندارد.همچنین میانگین هدایت الکتریکی در کاربری بایر (6/83) به طور معنی داری بیش از کاربری مرتع (4/44) وکشاورزی (69/4) بود.

نوع کاربری ، پایداری خاکدانه ،درصد سدیم تبادلی ، کیفیت خاک