محسن عابدی - کارشناس ارشد در رشته های مدریت شهری و برنامه ریزی شهری، مدیریت بحران شهرداری مشهد

طی دهه های اخیر به تدریج محلات نابسامان و سکونتگاه های غیر رسمی به طور عمده در حاشیه کلان شهرها و شهرهای بزرگ کشور، خارج از برنامه رسمی توسعه شهری و به صورت خودرو شکل گرفته و گسترش یافته است. این محلات خودرو یا حاشیهنشین به بیان درست تر، اسکان غیر رسمی نامیده شده اند و کارکرد اصلی آنها تامین زمین و الگوی ساخت متناسب با توان مالی گروه های کم درآمد مهاجر از روستاها یا گروه های فقیر شهری رانده شده از بافت موجود شهرهاست که به علل گوناگون نتوانستهاند جذب نظام اقتصادی اجتماعی شهر شوند و از خدمات شهری استفاده کنند – . این گونه سکونتگاه ها بخش های مورد غفلت واقع شده ای از شهر هستند که شرایط زندگی و مسکن در آنجا به شدت نامناسب است و خدماتی پایین و ساکنینی کم توان و مشاغلینامطمین دارند و مکانهایی مستعد جرم خیزی هستند. یکی از نیازهای اولیه و اساسی انسان ها از آغاز زندگی اجتماعی امنیت بوده است. امنیت به مفهوم کلی آزادی و رهایی از ترس،خطر و احساس ایمنی از هرگونه تهدید است و امنیت اجتماعی حالت فراغت همگانی از تهدید کردار غیر قانونی فرد یا گروهی در تمام یا بخشی از جامعه است که موجب می شود افراد جامعه خود را از نظر جان، مال و آبرو در خطر نیابند و از نظر روحی و روانی نیزدر آرامش قرار بگیرند. این پژوهش با استفاده از روش اسنادی کتابخانه ای انجام شده و سعی گردیده با مطالعه کیفی مستندات، مطالب و مفاهیم کتب، -نشریات علمی پژوهشی، پایگاه داده های داخلی و خارجی، آخرین دستاوردها و تجارب جوامع توسعه یافته و تحلیل محتوای متون به بررسی رابطه میان اسکان غیر رسمی و امنیت اجتماعی پرداخته شود.یافته های این پژوهش حاکی از آن است که امروزه بخش اعظمی از جرایم و تخلفات کلان شهرها اعم از بزه هاى قهرى، نزاع هاى فردى و دسته جمعى، زورگیری، سرقت، فروش مواد مخدر و فحشا در مناطق اسکان غیر رسمی و یا توسط ساکنان آن محدوده هادر سایر مناطق صورت مى گیرد البته بخشی از ساکنان اجتماعات غیر رسمی مردمی زحمتکش و شریف بوده و تعمیم کجرویها به آنان تهمتی نارواست.نتایج حاصل از این تحقیق نشان می دهد بین اسکان غیر رسمی و امنیت اجتماعی رابطه معناداری وجود دارد. وقوع جرایم،تخلفات، بزهکاری، انحرافات و ناهنجاری های اجتماعی توسط ساکنان محدوده های اسکان غیر رسمی موجب اختلال در امنیت اجتماعی می شود و یکی از دلایلی است که سبب می گردد امنیت اجتماعی نتواند در راستای تامین نظم عمومی، انسجام گروهی،احساس امنیت، سلامت ذهنی و امید به زندگی در افراد جامعه نقش خود را به خوبی ایفا نماید.

اسکان غیر رسمی، ناهنجاری اجتماعی، عدالت اجتماعی، امنیت اجتماعی