اسماء قاسمی - دانشجوی ارشد معماری آزاد اسلامی ایلام
زهرا نیازی - دانشجوی ارشد معماری آزاد اسلامی ایلام
پاکزاد آزادخانی - مدرس دانشگاه آزاد اسلامی واحد ایلام

با توجه به گسترش شهرنشینی ضرورت اهتمام به مسیله ایمنی بیش از پیش آشکار می شود. مراکز درمانی به عنوان مکانی جهت استقرار و انتظار خدمات درمانی و امداد، از جمله مراکز مهم و حیاتی خدمات رسانی در شهرها هستند. با توجه به این موارد هدف اصلی و نهایی در تحقیق حاضر، کاربری مراکز درمانی با استفاده از سامانه اطلاعات جغرافیایی منطقه مورد مطالعه (سطح شهر ایلام) می باشد. اهداف فرعی عبارتند از: تعیین وضعیت موجود مراکز درمانی در منطقه مورد مطالعه, ارایه مدل و الگوی مناسب کاربری در جهت کمک به برنامه ریزان و مدیران شهری ، شناساندن اهمیت و قابلیت سیستم های اطلاعات جغرافیایی در امر کاربری. این پژوهش در پی پاسخگویی به این سوال است که ( آیا کاربری مرکزهای درمانی در سطح شهر ایلام به صورت مناسب انجام شده است و کدام پهنه های منطقه پتانسیل بیشتری برای استقرار مراکز درمانی دارند ). در این تحقیق به گرد آوری داده ها با استفاده از: نقشه پایه شهری شهر ایلام، عکس و تصاویر ماهواره ای منطقه مورد مطالعه و مشاهده میدانی, سرشماری عمومی نفوس و مسکن. آمار تفصیلی سال 1390 ایلام, بهره گیری از مراکز علمی و کتابخانه ای, اطلاعات ارگان های مربوط به پژوهش, و همچنین مصاحبه با مسیولین و دست اندرکاران مرتبط با موضوع مورد مطالعه, پرداخته شد. پس ابتدا پایگاه داده های سیستم اطلاعات جغرافیایی که متشکل از داده های تراکم جمعیتی، تراکم ساختمانی کاربری ها، پهنه بندی کاربری های اراضی، نظام سلسله مراتبی, شبکه دسترسی، آمار جمعیت و نقشه حریم مراکز و مبحث فاصله زمانی است ایجاد شد. که با همپوشانی نقشه های مختلف و استفاده از معیارها و ضوابط مورد نیاز برای استقرار مراکز درمانی با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی و استفاده از روش فرایند تحلیل سلسه مراتبی از طریق نرم افزار اکسپرت چوویس نقشه نهایی جهت استقرار و مکان بهینه برای تاسیس مرکز درمانی در سطح شهر ایلام تهیه شده است. و بالاخره در بخش نتیجه گیری به سوال هایی که در این تحقیق مطرح شده بود پاسخ داده شد. با توجه به نتایج بدست آمده: توزیع فضایی مراکز درمانی در سطح منطقه مناسب نیست و پهنه های شمالی و جنوبی منطقه پتانسیل بیشتری برای استقرار مراکز درمانی دارد و ضرورت دارد که در کاربری مراکز جدید شاخص های تراکم جمعیت, پتانسیل پهنه ها, شعاع دسترسی, و نزدیکی به شریان های ارتباطی مد نظر قرار گیرد.

مرکز درمانی، سیستم اطلاعات جغرافیایی، کاربری, ایلام