بررسی الگوهای سازماندهی فضایی درحیاط خانه های سنتی ( نمونه موردی: خانه های سنتی شهر قزوین)

بهره گیری هوشمندانه از الگوهای معماری سنتی از مباحث کلیدی معماری معاصر ایران به شمار می رود، چرا که معماری سنتی سرشار از ویژگی ها و مفاهیم ارزشمند بوده که در تمام عرصه های خود جلوه گر می باشد، یکی از این عرصه های مورد بحث، معماری خانه است. خانه های سنتی ایران، براساس اصول و قواعدی شکل گرفته تا به بهترین نحو، پاسخگوی نیازهای ساکنین خود باشد، یکی از عناصر مهم شکل دهنده در خانه های سنتی ایران، فضای باز یا حیاط خانه می باشد که سازماندهی فضا در آن، متاثر از عواملی نظیر اقلیم، شکل قطعات، نوع زندگی، توان اقتصادی ساکنین و... می باشد. ترکیب و رابطه انواع فضاهای موجود در خانه سنتی نوعی الگوی سازماندهی فضایی ایجاد می نماید و شناخت چگونگی سازماندهی فضا در راستای نیل به الگوی مناسب برای طراحی مسکن امروز در جهت تداوم و تکامل معماری معاصر بطوری که پاسخگوی نیازهای جامعه امروز باشد، امری ضروری به نظر می رسد. این پژوهش در پی شناخت و تدوین الگوی شکل گیری فضاها درحیاط خانه های سنتی به منظور استفاده در طراحی دوره معاصر جهت تامین آسایش ساکنان واحدهای مسکونی می باشد. روش گردآوری اطلاعات بصورت کتابخانه ای و در صورت لزوم برداشت میدانی و تهیه نقشه و تصاویر موردنظر و تجزیه و تحلیل اطلاعات می باشد. جامعه آماری پژوهش حاضر، خانه های سنتی شهر قزوین بوده که تعداد بیست و یک نمونه از این خانه های قدیمی انتخاب و مورد ارزیابی قرار گرفته است. بررسی ها نشان می دهد الگوی سازماندهی فضاها در خانه های سنتی شهر قزوینU شکل به صورت شرقی – غربی است که در معماری معاصر، امکان استفاده از این الگوها بطور کامل وجود ندارد ولی می توان با درک الگوها و مفاهیم سنتی آن در طراحی های معاصر به جهت بهره مندی از فواید اقلیمی موجود در این گونه سازماندهی فضایی استفاده کرد.

Keywords:

معماری سنتی , گونه شناسی , حیاط , سازماندهی فضایی , الگو