مهسا دلشاد سیاهکلی - عضو هیات علمی گروه معماری، دانشگاه آزاد اسلامی، لاهیجان، ایران
فرحناز طهیری - دانشجوی کارشناسی مهندسی معماری، دانشگاه آزاد اسلامی، لاهیجان، ایران

شهرها و محیط کالبدی امروزی عرصه ی تقابل ها شده و در نتیجه به جای زیبایی، اغتشاش و سردرگمی به وجود آمده است. یکی از مشکلات شهرهای ما، توسعه ناهمگون و نامتعادل آن ها است. عدم توجه به گذشته، شامل محیط تاریخی، طبیعی بافت ها و بناها به لحاظ مسایل مختلف، اعم از بافت جمعیتی و فرهنگی و کالبدی و هماهنگی توسعه جدید با بافت قدیمی یا ساخته شده اطراف، علاوه بر ناهمگونی و ایجاد هرج و مرج در سیمای شهری و از بین رفتن تدریجی هویت شهرها و عدم تطابق فرهنگی، تبعات دیگری نیز به دنبال خواهد داشت، چرا که معماری سنتی و بومی هر محل، در یک تداوم تاریخی و در راستای یک سیاست مبتنی بر استمرار به تدریج و در طول سالیان متمادی با طبیعت و محیط اطراف شکل گرفته است. توجه به بافت های تاریخی به عنوان قلب تپنده و ساختار اصلی شهرهای تاریخی، مساله مهمی است که گاهی در برنامه ریزی طرح های جامع و توسعه های شهری نوین به فراموشی سپرده می شود. این که ماهیت تاریخی، فرهنگی، معماری و در یک کلام زیست بومی یک سرزمین به جرم کهنه شدن و عدم تطابق با پیشرفت های روز محکوم به زوال و نابودی شود، اتفاقی است که امروز به وفور در شهرهای تاریخی کشور پیش می آید. ادامه این روند یعنی فراموشی، بی هویتی و از دست دادن تمامی تعلقات بومی و فرهنگی. مقاله حاضر در پی یافتن راهی است جامع پیرامون طراحی ساختارهای جدید و الحاق به بناهای تاریخی، به گونه ای که ضمن حفظ و ارتقای ارزش های موجود در زمینه تاریخی، بتوانند بیان کننده روح زمان معاصر نیز باشند. معماری زمینه گرا به مقولهی سبک های معماری و چگونگی ایجاد هماهنگی میان ساختمان های مجاور مربوط به دوره های زمانی و یا سبک های مختلف و به طور کلی به ضرورت توجه به محیط کالبدی می پردازد. معماری زمینه گرا در واقع راهی است برای پیوند و ارتباط معماری با زمینه کالبدی، تاریخی و اجتماعی-فرهنگی بافت شهری. این مقاله به روش تحلیلی-توصیفی در پی پاسخ گویی به این سوال است که چگونه می توان بر اساس معماری زمینه گرا به ارتقای کیفیت بافت شهری و پیوند مطلوب آن با تاریخ دست یافت در نتیجه این پژوهش به شرح راهکارهایی دراین باره می پردازد.

نابسامانی بافت شهری، اهمیت تاریخ در معماری، معماری زمینه گرا، بستر طراحی در معماری