ملیکا نظامی - دانشگاه آزاد اسلامی واحد قزوین

توجه به بعد اجتماعی فضا، پس از انقلاب صنعتی و در پیتحولات مدرنیسم، که سبب شده فضاهای شهری کارکردهایاجتماعی گذشته خود را از دست داده و به معابری برای حرکتراحت تر خودروها تبدیل شوند، اهمیت بیشتری یافته است. در ایندوران با حضور اتومبیل در عرصه شهرها، فضاهای شهری به یکبارهدر مواجه با این پدیده جدید، محتوای گذشته خویش را از دستداده و عموما عملکردی در خدمت حرکت سواره یافتند. عرصه هایعمومی به درستی به نیازهای انسان به عنوان موجودی اجتماعیپاسخگو نبوده و به بیانی دیگر، این فضاها مردم را به فرار تشویق میکنند و مکث، تعامل اجتماعی، دیدن و دیده شدن در این فضاها بهدرستی اتفاق نمی افتد، که نتیجه آن گریز از فضاهای شهری و رویآوردن به فضاهای مجازی در دنیای تکنولوژی است. از طرفی بانگاهی اجمالی به روند رو به گسترش نیاز به فضاهای شبه طبیعی درشهرها، پارکهای شهری با استقبال بیشتری روبه رو شده اند. این درحالیست که نقص در اصول و معیارهای طراحی سبب شده تا پارکها از ارایه صحیح و بهینه کارکرد های خود ناتوان باشند. طرح هایارایه شده در چند دهه اخیر اغلب بر عنصر زیبایی شناسانه پارک هاتوجه نموده اند، در صورتی که این تنها بخشی از هدف طراحی مکانمی باشد، مکان های عمومی موفق مکان های سرزنده و اجتماع پذیریهستند که بسیاری از کارکردهای اجتماعی و فعالیت های فراغتی درآنها اتفاق می افتد. از این رو شناسایی مولفه های ایجاد کننده وارتقادهنده اجتماع پذیری در جهتی که مانع از خاموشی و از رونقافتادن فضاهای شهری در مقیاس های متفاوت خصوصا بوستان هایشهری باشند، ضروری به نظر می رسد. سوالات مطرح در اینخصوص عبارتند از: چرا برخی از فضاهای شهری مطرود شده واجتماع پذیر نیستند و چه ویژگی هایی به اجتماع پذیری فضاهایشهری کمک می کنند، یا به عبارت دیگر فضاهای شهری باید از چهخصیصه هایی برخوردار باشند تا بستر لازم برای حضور و سکونمردم را فراهم سازد هدف از تحقیق پیش رو شناسایی و بهره گیریاز مولفه های اجتماع پذیری در فضای شهری و دستیابی بهراهکارهایی است، تابتوان از طریق طراحی کالبدی بر افزایش حضوراستفاده کنندگان از فضا و در نهایت ارتقاء سطح تعاملات اجتماعیآنها در بوستان نوروز تاثیرگذار بود. در راستای دستیابی به هدف بیانشده ابتدا مفاهیمی چون: فضای شهری، اجتماع پذیری،بوستان شهری مورد مطالعه قرار گرفت و مولفه هایی جهت سنجشمیزان اجتماع پذیری بوستان های شهری استخراج شد. سپس بانگاهی اجمالی به یافته های تحقیق مدل پیشنهادی در رابطه بامولفه های سازنده فضای شهری اجتماع پذیر و به موازات آنپارک های شهری ترسیم گشت. در انتها به منظور عینی سازییافته های پژوهش، به شناخت و تحلیل نمونه مورد مطالعه از طریقتکنیک مشاهدات میدانی و ثبت الگوی رفتاری استفاده کنندگان ازفضا، پرسشنامه، مصاحبه و جدول SWOT پرداخته شد و در نهایتاطلاعات آماری حاصل از مرحله شناخت از طریق نرم افزار SPSS ثبت و طبقه بندی شد. در پایان پس از نتیجه گیری و ترسیم اهدافخرد و کلان به ارایه راهکارها و پیشنهاداتی جهت طراحی بوستاننوروز بر اساس مولفه های اجتماع پذیری فضای شهری پرداخته شد.

طراحی شهری، اجتماع پذیری، بوستان نوروز مقدمه