سید طاهر خلیل نژاد - دانشجوی کارشناس ارشد معماری واحد علوم و تحقیقات خراسان جنوبی

روانشناسی محیطی محملی نو برای جستجوی عوامل تاثیر گذار بر طراحی محیط است.در این علم سه عامل اساسی انسان، محیط و رابطه بین انسان و محیط را مورد بررسی قرار می دهیم تا چگونگی کنش و واکنش و تاثیر گذاری هر یک را بر دیگری دریابیم. بر این اساس می توان روانشناسی محیط را با طراحی محیط و معماری در پیوند دید. در این نوشتار سعی بر آن شد تا با بررسی مفاهیم اساسی رابطه انسان و محیط که عبارتند از ادراک، شناخت و رفتار، پلی میان نیازهای انسان و محیط پیرامون او ساخته و از این رهگذر چگونگی پاسخگویی به این نیازها را کشف کنیم. این فرآیند به صورت چرخه ای است که از ادراک شروع شده به شکل گیری رفتار و همچنین تغییر در محیط می انجامد. این تغییرات دوباره در این چرخه ادراک شده و این فرآیند تکرار می شود. انسان به منظور ارضاء نیازهای خویش از محیط اطلاعاتی کسب می کند که در نتیجه سبب ادراک محیط خواهد شد. پس از ادراک محیط نسبت به آن شناخت حاصل می کند و در نهایت بر اساس این شناخت به رفتار در محیط می پردازد بر این اساس مبنای کار را برای شناختن این نیازها سلسله مراتب نیازهای مازلو قرار می دهیم. از طرفی محیط که به عنوان منبع رفع این نیازهاست نیز مستلزم داشتن خواصی است تا به بهترین شکل برای برطرف نمودن این نیازها به انسان ارتباط برقرار کند. تیوری قابلیت محیط این امکان را فراهم می سازد تا در بررسی نظیر به نظیر نیازهای انسانی قابیت های متناظر آنها را در محیط مشخص نماییم. همچنین با بررسی نحوه فرآیند ادراک، شناخت و رفتار نحوه مدرک نمودن این قابلیت ها را می توان مشخص نمود.

روانشناسی محیطی، ادراک، شناخت، رفتار، قابلیت محیط