مهدی خاکباز - کارشناس موسیقی (نوازندگی سازهای ایرانی)

این نوشتار دربرگیرنده ی تحقیقاتی است که نگارنده در ارتباط با کارکردهای موسیقی لرستان و هم چنین فواصل تشکیل دهنده ی مقامات لری انجام داده است. موسیقی لرستان، از تعدادی فاصله تشکیل شده که این فواصل، مقامات موسیقی لری را به وجود می آورند؛ البته تعداد آن ها چندان زیاد نیست. برخی فواصل در موسیقی لرستان بسیار شبیه به فواصل موسیقی شهری است؛ که به نظر می رسد در سال های اخیر، با گسترش رسانه های جمعی و ارتباط مردم لرستان با مردم مناطق دیگر، فواصل ناب موسیقی لری به نوعی تعدیل شده و به شکل امروزی درآمده اند. به طور کلی موسیقی لری را از نظر ریتم، به دو دسته ی اصلی ترانه هایی با کلام و ریتم آزاد و ترانه هایی با کلام و ریتم معین دسته بندی می کنند. مردم لرستان در مراسم مختلف، انواع گوناگونی از موسیقی را اجرا می کنند، که با توجه به موضوعات شعری آن ها، ترانه هایی انتخاب شده و مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. شعر در نزد ایلات و عشایر، از جمله مردم لرستان، اهمیت و ارزش خاصی دارد. به طوری که در اوقات فراغت، کار، مراسم جشن و عزا و به طور خلاصه در اکثر اوقات، زن و مرد، پیر و جوان، در طول روز شعر و ترانه را زمزمه می کنند. آنان به تناسب حال خود، کلمات یا موضوعات شعری را فی البداهه تغییر می دهند و گاه ابیات جدیدی خلق می کنند. اشعار آنان سرشار از عناصر محیط، مانند کوه، آفتاب، باد و باران است. اشعار لری حتی آنان که مخصوص یک ترانه ی خاص هستند، از تک بیتی هایی مستقل ساخته شده اند که می توان در طول آهنگ، آن ها را اجرا کرد؛ مانند اشعار دایه دایه ، بز میری و میری .

فاصله، ترانه، ریتم، مقام، لرستان