زهرا دوکوهکی - دانشجو، کارشناسی ارشد، گروه هنر و معماری، واحد یزد، دانشگاه آزاد اسلامی، یزد، ایران
علی اکبر شریفی مهرجردی - استادیار دانشکده هنر و معماری، دانشگاه یزد

بشر از ابتدا به دنبال یافتن راه هایی جهت انتقال مفاهیم گسترده اجتماعی، فرهنگی، قومی و مذهبی خود به دیگران بوده است. یکی از بهترین راه ها و مسیرها، بویژه در انتقال مفاهیم مذهبی به غیر از نوشتن، تصاویر و یا آراستن متون نسخه ها می باشد. در نتیجه هنر کتابت و کتاب آرایی مذهبی، از پیش از اسلام اعتبار و اهمیت ویژه ای در نزد همگان داشت. این جایگاه و اهمیت پس از ورود اسلام به ایران، در کتاب آرایی صفحات قرآن، باقی ماند. اوج این هنر هنرهای در دوره تیموری بود. لذا این پژوه ضمن مطالعه قرآن های موجود از این دوره، پاسخی به این پرسش است که سنت تذهیب در قرآن های دوره تیموری چه ویژگی هایی دارد این نوشتار با هدف ساخت افق آینده ی صفحه آرایی، المان های موجود در کتاب آرایی این دوره شناسایی نموده است. ضرورت آن ارتقاء گرافیک معاصر با ایجاد سبک های جدید می باشد که دانشجویان، اساتید هنر، گرافیست ها و ناشران می توانند از آن بهره جویند. روش تحقیق تحلیلی و تاریخی بوده و جمع آوری اطلاعات با مطالعه میدانی و کتابخانه ای صورت گرفته است. در دوره تیموری حاشیه آیات، دارای نقوش و جدول منحصر به فرد است. به کارگیری رنگ طلایی و لاجوردی مانند نق دسته گل های طلایی با شکوفه های رنگین، بر زمینه آبی رنگ، خاص این دوره است. گل های طوماری اسلیمی و نخلک ها، غالبا با تسمه های درهم بافت در تذهیب مورد استفاده بوده است. همچنین رنگین کردن حواشی، صفحات اول و آخر، سر فصل ها، عناوین کت ، اوایل سوره ها و احزاب قرآنی را با ستارگان، اشکال هندسی، گل و بوته، شاخه و برگها، انواع ترنجها، اشکال لوزی و بادامی و غیره تزیین در این دوره رواج داشت. در مجموع با بکارگیری مجدد هنر تذهیب و بومی سازی در طراحی گرافیک امروز، می تواند باعث ایجاد حرکت های جدید، جذب مخاط و همچنین توسعه صنعت نشر و تبلیغات در آینده شد. لازم به ذکر است همواره تناسب با موضوع امری اساسی می باشد.

صفحه آرایی، قرآن، تیموری، گرافیک معاصر، بومی سازی، تذهیب