آسیه رعیتی ایل بیگی - دانشجوی کارشناسی ارشد معماری دانشگاه آزاد اسلامی واحد یزد
محمد رحمانی قصبه - عضو هیات علمی گروه معماری دانشگاه آزاد اسلامی واحد مهدیشهر، سمنان

یکی از مهمترین مقولات در برنامه ریزی شهری و معماری، مکان یابی مناسب برای استقرار خدمات و کاربری های شهری است. این به ان معنا است که فعالیت های مختلف شهری نیازمند فضای مناسب خود می باشند و امکان استقرار آنها در هر ناحیه شهری وجود ندارد. این امر از طریق در نظر گرفتن ویژگی های کاربری ها و نحوه ارتباط آنها با سایر کاربری های شهری امکان پذیر است. از جمله کاربری های مهم شهری، ایستگاه های قطار برون شهری هستند. به دلیل افزایش جمعیت و حجم تردد در شهرها و در نتیجه گستردگی آنها شرایط سنتی حاکم بر استقرار این عملکرد با مشکلات زیادی توام گردیده است. الزامات اقتصادی، اجتماعی، آب و هوایی، ترافیکی، نیازهای انسانی و ... از جمله مواردی هستند که بایستی در تعیین مکان مناسب این کاربری در نظر گرفته شوند. در سال های اخیر در شهرهای ایران برنامه ریزی و طراحی شبکه ی قطار شهری سرعت بیش تری گرفته و از ان جایی که استقبال معلولان و سالمندان از سیستم حمل و نقل ریلی بیش تر می باشد، لازم اقدامات لازم در جهت یک مکان یابی مناسب در جهت طراحی و احداث ایستگاه مرکزی قطار برای آنها صورت گیرد. در این مقاله نخست با نظر مهندسین معمار استان، چند سایت انتخاب و به معرفی موقعیت آنها در شهر پرداختیم و سپس با استفاده از فرایند تحلیل سلسله مراتبی (AHP) به مقایسه سه سایت انتخاببی پرداخته تا مشخص شود محل مناسب جهت طراحی کدام است. سعی شده است با استفاده از روش تحقیق کمی و کیفی و مطالعات میدانی به بررسی مکان یابی صحیح این مجموعه پرداخته شود تا با یک مکان یابی مناسب به در جهت مناسب سازی فضاهای شهری دست یابیم.

مکان یابی، ایستگاه قطار، مناسب سازی، AHP