حجت سلامی خانشان - دانشجوی ارشد مهندسی معماری دانشگاه آزاد اسلامی واحد ارومیه
جواد شریف نژاد - استاد دانشگاه آزاد اسلامی واحد ارومیه

معماری و شهرسازی در ذات خود دارای دوبخش صورت ظاهر و باطن است.لیکن بایستی عنایت نمود که این دو وجه معماری و شهرسازی دارای ارتباطی مستقیم بوده و ظاهر معماری و شهرسازی بدون عنایت به باطن، بی معنی است درعین آنکه معنی تا شکل کالبدی نیابد نمود وبروز عینی نخواهد یافت. حال باعنایت به آنچه بیان گردید دیدگاه کلی نسبت به مفاهیم معماری و شهرسازی ایرانی - اسلامی ارایه می گردد.در شهرسازی ایرانی اسلامی نظمی حاکم است که با نگرش ریاضی هندسی شاید به سادگی قابل تشخیص نباشد لکن با مطالعات میدانی و شهودی می توانیم به این نظم و ویژگیهای آن پی ببریم . معماری و شهرسازی ایرانی اسلامی متعادل است بدان مفهوم که با شناخت طراحان و ایجاد کنندگان، از بستر طبیعی آن، اولا میزان جمعیت پذیری شهر متناسب با توان و ذخیره موجود در طبیعت تنظیم می گردید. ثانیا توسعه کالبدی بناها و شهر با اتکاء به مصالح طبیعی موجود در منطقه انجام می گرفت. ثالثا تقسیم بندی بناها اجزاءشهر و خدمات مورد نیاز آن به گونه ای متناسب صورت می پذیرفته است.در مقاله حاضر سعی شده است به تاکید بر اصول کالبدی معماری ایرانی اسلامی شهرسازی اسلامی را مورد ارزیابی قراردهد. در این مقاله از روش تحقیق به صورت تفسیری تاریخی وهمبستگی کیفی استفاده شده است.

سلسله مراتب، سلسله مراتب محرمیت، علوم سنتی، مساجد ایرانی