بررسی نقش حس مکان در فضاهای آموزشی

حس مکان که از عوامل تعلق به یک مکان است و به ادراک افراد از محیط، اشاره دارد، از جمله مفاهیم مهم و کلیدی در جغرافیای انسانی به ویژه جغرافیای فرهنگی محسوب می شود. جریان باطنی معماری جریان جست و جوی آدمی برای یافتن پایگاه وجودی و آشکار کردن معنا از طریق نمادهای معماری است. بر این اساس درک حس محیط و روند شکل گیری آن و نیز پارامترهای تاثیر گذار بر آن می تواند در خلق محیطی مطلوب که هدف اصلی معماری است تاثیرگذار باشد. روش تحقیق در نوشتار حاضر مبتنی بر مطالعه اسنادی، براساس مرور مستندات مربوط به تحقیقات بارز و برجسته در زمینه های مکان، هویت مکان، حس مکان مولفه های شکل دهنده مکان و سطوح آن صورت گرفته است.درراستای پاسخگویی به سوالاتی مبنی بر اینکه چه مولفه هایی در چه سطحی و چگونه در فرایند شکل گیری حس مکان تاثیر می گذارند و اینکه چگونه طراح با به کارگیری مولفه های موثر در شکل گیری حس مکان در ذهن انسان می تواند به ارتقا ذهنیت کاربران از فضاهای آموزشی بپردازد. از اهداف این نوشتار مشخص کردن چارچوبهای این حوزه و کاربردی کردن آن در زمینه طراحی فضا های آموزشی برای طراحان است . در راستای تحقق اهداف مذکور، این نوشتار به بررسی مفاهیم ارتباط انسان و مکان، پیوند انسان و مکان از نظرگاههای مختلف و در نهایت به حس مکان در فضاهای آموزشی با رویکردی کالبدی که بیشتر در اختیار طراحان و قابل کنترل است، میپردازد.فرضیه این پژوهش بر این مبنی است، ازآنجا که فضا عاملی موثر در متمایز ساختن محیط از معماری است، به لحاظ کالبدی، محیط های آموزشی با کاراکتر مشخص و متمایز میتواند در ارتقا حس مکان در کاربران آنها موفق تر باشد. نتایج و دستاورد اصلی این مقاله را میتوان در ذکر این نکته دانست که از لحاظ کالبدی، محیط آموزشی که دارای کاراکتر مشخص و متمایز باشد، در آفرینش حس مکان موفق تر است و این مقاله می تواند چارچوبی برای آگاهی طراحان نسبت به چگونگی تاثیر فضای معماری در محیط های آموزشی بر ذهنیت کاربران فراهم آورد.

Keywords:

حس مکان , کیفیت آموزش , محیط های آموزشی , عوامل حس مکان