سمیه خانی - دانشجوی دکتری معماری اسلامی، دانشگاه هنر اسلامی تبریز
احمدعلی نامداریان - دانشجوی دکتری شهرسازی، دانشگاه علم و صنعت ایران
سمیه قدیم زاده - دانشجوی دکتری معماری اسلامی، دانشگاه هنر اسلامی تبریز

شناخت مفهوم هویت در معماری و شهرسازی از اهمیت بسزایی برخوردار است. از آنجا که نخستین حضور انسان در فضای معماری، در محیط سکونت اوست و این مکان مهم ترین بستر تحقق زندگی است، این مقاله به بررسی نقش هویت در پایداری اجتماعی مسکن ایرانی می پردازد. سکونتگاه های انسان از گذشته تا به امروز در کنار کارکردهای متفاوت، از جایگاه ویژهای در شکل گیری تعاملات و ایجاد گروه های همبسته اجتماعی برخوردار می باشند. از عوامل مهم در این زمینه می توان به داشتن حس تعلق مکان در خانه های سنتی اشاره کرد. روش یافته اندوزی این پژوهش، منابع مکتوب کتابخانه ای و منابع شفاهی معتبر است و سعی می شود تا با استفاده از روش تحقیق تحلیلی، به نقش هویت در پایداری اجتماعی مسکن ایرانی و بررسی شاخص های پایداری اجتماعی جهت تامین نیاز در مقیاس مسکن ایرانی توجه شود و با تحلیل هویت اجتماعی در صدد یافت عوامل یا عناصری است که نهایتا موجب ایجاد رضایت ساکنین از محل زندگی خود می شود؛ عواملی که درکی از راحتی و کیفیت محیط مسکن مطلوب ایرانی را بهوجود می آورند . نتایج به دست آمده از این مقاله نشان می دهد که در نظر گرفتن دیدگاه ها و انتظارات ساکنان در طراحی و خلق فضا، هویت و حس تعلق به محیط اجتماعی را در ساکنان افزایش داده و در رضایتمندی ساکنان خانه و یا مجتمع مسکونی موثر است. توجه به انتظام و هویت معماری مسکن ، ضمن طراحی درست اجزاء و رعایت مسایل همجواری(حس تعلق) و شاخص های پایداری اجتماعی، می بایست به عنوان محور اصلی طراحی محسوب گردد.

معماری، پایداری اجتماعی، مسکن ایرانی، هویت، حس تعلق مکان